Najczęściej negocjowane v. najważniejsze postanowienia umowne

IACCM (The International Association for Contract & Commercial Management) regularnie tworzy raporty, w którym zbiera informacje na temat najczęściej negocjowanych postanowień umownych. Jednocześnie pyta także uczestników o te postanowienia, które w praktyce okazały się najważniejsze i prowadziły do sukcesu w realizacji umowy.

Porównanie tych informacji jest bardzo ciekawe. Okazuje się, że na całym świecie negocjatorzy skupiają się niekoniecznie na tym, co będzie decydowało w praktyce o sukcesie projektu.

Oto zestawienie z roku 2018:

Po krótkiej analizie jasno widać, że priorytety negocjacyjne nie zawsze znajdują odzwierciedlenie w cyklu życia kontraktu. Kwestie formalno-prawne, tak chętnie i często zaciekle negocjowane, w praktyce rzadko występują, natomiast ważne okazują się inne zagadnienia – takie jak np. dobre opisanie obowiązków każdej ze stron umowy (pkt 2 na liście).

Warto wiedzieć, że IACCM przygotowuje takie raporty co 2 lata i każdy z nich jest nieco inny. Widać w nich wyraźnie pewne tendencje, m, in. rosnącą rolę umów o świadczenie usług względem innych rodzajów umów.

Tu przykładowe omówienie raportu przygotowanego w roku 2014.

Najnowszy raport ma zostać ogłoszony w październiku 2020 r. Powinien on uwzględnić już pandemię COVID-19. Czy oznacza to, że klauzula siły wyższej oraz postanowienia o rozwiązaniu umowy zdetronizują przebywające od lat na czele listy postanowienie o ograniczeniu odpowiedzialności? O tym przekonamy się już niebawem.

Polska lista najczęściej negocjowanych postanowień umownych zapewne zaczynałaby się od kar umownych, zasad odpowiedzialności oraz postanowień o rozwiązaniu umowy. Natomiast lista postanowień faktycznie istotnych zapewne byłaby podobna.

Warto przyjrzeć się tej tabeli i zastanowić, dlaczego negocjowane są głównie postanowienia regulujące kwestie związane z niewykonaniem umowy, podczas, gdy źródłem realnych sporów sądowych są najczęściej zupełnie inne postanowienia – te o zakresie zadań wykonawcy czy obowiązkach związanych z wykonaniem umowy. Jednym z powodem jest z pewnością pokutujące wśród wielu przekonanie, że “umowa jest na czas wojny”. Z całą pewnością w razie sporu umowa jest niezbędna, jednak często poświęcenie więcej uwagi “biznesowym” postanowieniom o zakresie zadań obu stron może zaowocować brakiem jakiegokolwiek sporu.

Nie proponuję zatem rezygnacji z negocjowania postanowień o ograniczeniu odpowiedzialności – jednak z całą pewnością nie powinniśmy od tego zaczynać negocjacji umowy.

Ilustracja: Podpisanie polsko-niemieckiej umowy handlowej w Warszawie - https://polona.pl/