Jak zbierać środki na cele charytatywne z wykorzystaniem tokenów NFT?

Ostatnio w kancelarii Bird & Bird pomagaliśmy pro bono Fundacji Onkologicznej Alivia w projekcie Buy My Cancer. Projekt polegał na zbieraniu funduszy na leczenie pacjentów chorych na raka poprzez aukcję specjalnie zaprojektowanych tokenów NFT (Non-Fungible Token).

Więcej na temat projektu można przeczytać tutaj – w tym miejscu chcę przede wszystkim opisać prawno-podatkową koncepcję tego projektu.

Ten artykuł jest przeznaczony głównie dla tych, którzy prowadzą działalność charytatywną lub zbierają środki na taką działalność i chcieliby dać możliwość wpłaty na takie cele posiadaczom kryptowalut. Jeśli znasz fundację lub stowarzyszenie, które prowadzi taką działalność, przekaż im proszę ten artykuł – może ich to zainspiruje.

Na czym polega problem? Chodzi o VAT

Tokeny NFT po ich stworzeniu, czyli wyemitowaniu poprzez “mintowanie“, są przenoszone na pierwszych nabywców na dwa sposoby. Mogą być one dostępne dla nabywców albo bezpośrednio od podmiotu, który je stworzył albo za pośrednictwem platformy, która pośredniczy w transakcji (takiej jak OpenSea czy Vast w przypadku ww. projektu Buy My Cancer). Kolejne transakcje odbywają się już zwykle za pośrednictwem platformy.

W przypadku organizacji charytatywnych w grę wchodzi głównie drugie rozwiązanie ze względu na koszty przygotowania własnej platformy do sprzedaży NFT. I tu pojawia się problem związany z prawno-podatkową kwalifikacją zbycia tokenu NFT.

Platformy NFT są zaprojektowane w celu pośredniczenia w odpłatnych transakcjach pomiędzy użytkownikami. Ich interfejsy odzwierciedlają to podejście poprzez używanie takich terminów jak sprzedaż, aukcja, oferta, marketplace. Na pierwszy rzut oka zatem, jeśli organizacja charytatywna wystawi na platformę swoje tokeny NFT i ktoś je nabędzie, to dojdzie do zawarcia transakcji, którą należy określić jako odpłatne świadczenie usług – zatem transakcja ta podlega opodatkowaniu VAT.

Oznacza to, że od środków pozyskanych ze sprzedaży NFT, organizacja charytatywna musiałaby odprowadzić 23% VAT – co podważa sensowność takiego działania.

Jak problem rozwiązać?

Na szczęście jest rozwiązanie.

Wystarczy zauważyć, że tokeny NFT to nie tylko tokeny reprezentujące aktywa cyfrowe w postaci grafik. Tokeny NFT mogą mieć bardzo różny charakter prawny.

Tokeny NFT mogą być także dowodem autentyczności jakiegoś cyfrowego aktywa, dowodem posiadania jakichś praw (np. prawa do udziału w konferencji, prawa do korzystania z usługi) lub potwierdzeniem uczestniczenia w jakimś wydarzeniu.

O tym, jaki jest rzeczywisty charakter prawny tokenu NFT, decyduje wiele czynników, z których najważniejsze są (więcej na ten temat znajdziesz w tym artykule):

• dane zawarte w tokenie czyli tokenId, adres smart kontraktu, metadane on chain;
• szczegółowe zasady smart kontraktu;
• metadane off chain zlinkowane z tokenem;
• specyfika blockchaina , w którym wymintowano NFT;
• warunki korzystania z usług dotyczących NFT (platforma marketplace, portfel kryptowalutowy);
• zobowiązania cywilno-prawne dotyczące NFT (zawarte w samym NFT lub częściej w regulaminie lub komunikacji online);
• przepisy prawa mogące mieć zastosowanie do tokenów.

Token NFT może być zatem także dowodem lub potwierdzeniem dokonanej darowizny, a w przypadku darowizny organizacja charytatywna nie musi płacić VAT od otrzymanych środków.

Taki charakter prawny tokena NFT musi jednak wynikać jednoznacznie z wszystkich kontekstów, w ramach których może być on oceniany.

Sprzedaż NFT na platformie może być tak naprawdę darowizną

Możliwe jest zatem takie określenie charakteru prawnego tokenu NFT, że kwota płacona przez uczestnika aukcji – licytanta, który wygra aukcję dotyczącą tokena NFT, nie będzie stanowiła ceny za odpłatne świadczenie usług, lecz będzie darowizną na cele wskazane przez organizację charytatywną, zaś token NFT będzie tylko potwierdzeniem wygrania licytacji, a tym samym złożenia najwyższej oferty darowizny.

Oczywiście nie może być to jedynie fikcją prawną – przekazanie darowizny nie może spowodować powiększenia majątku darczyńcy. Innymi słowy, przekazanie darczyńcy tokenu NFT nie może być związane z przekazaniem na jego rzecz rzeczy ani praw o jakiejś wartości. W innym przypadku będziemy mieli do czynienia ze sprzedażą, a nie darowizną i żadne ustalenia w regulaminie tego nie zmienią.

W przedstawionej powyżej konstrukcji prawnej token NFT jest swoistym cyfrowym dyplomem wygrania aukcji i wpłaty darowizny w wylicytowanej wysokości oraz potwierdzeniem wsparcia danej organizacji charytatywnej lub prowadzonej przez nią zbiórki środków.

W takiej sytuacji środki pozyskane przez organizację charytatywną nie będą powiązane z wartością ekonomiczną tokenów NFT, zatem transakcja ich „sprzedaży” w ramach aukcji nie będzie odpłatna w rozumieniu przepisów o VAT. Nabywca tokenu NFT będzie wówczas darczyńcą, zaś organizacja charytatywną – obdarowanym.

Nie oznacza to oczywiście, że taki token NFT nie może w przyszłości uzyskać wartości ekonomicznej i być przedmiotem sprzedaży, podobnie jak ma to miejsce w przypadku oferowanych obecnie na aukcjach kolekcjonerskich historycznych dokumentów, które w chwili ich powstania nie miały żadnej wartości, a uzyskały ją wraz z upływem czasu (np. bilet na koncert Elvisa Presleya). Nie może być to jednak celem aukcji tokenów NFT.

Podsumowanie

Możliwe jest takie ukształtowanie aukcji tokenów NFT organizowanej przez organizację charytatywną, aby przeniesienie praw do dysponowania NFT na licytanta, który wygrał aukcję, nie stanowiło odpłatnego świadczenia usług w rozumieniu ustawy o VAT.

Potwierdzenie prawidłowości koncepcji

Prawidłowość przedstawionej wyżej koncepcji potwierdziła wydana 23 września 2022 r. indywidualna interpretacja podatkowa 0114-KDIP4-2.4012.315.2022.1.KS, która potwierdziła w całości jej zgodność z przepisami podatkowymi.

Podziękowania

Dziękuję Fundacji Onkologicznej Alivia, a zwłaszcza Bartosz Polinski oraz Annie Polińskiej, którzy nam zaufali i aktywnie wspierali nas w wypracowaniu wyżej opisanej koncepcji.

Dziękuję także zespołowi Bird & Bird, który wraz ze mną zrealizował ten projekt – Mateusz Bednarski i Bartlomiej Sikora (zespół podatkowy) oraz Aleksandra Cywińska i Michał Śmiechowski (zespół Commercial).

Co dalej?

Łączną wartość wszystkich kryptowalut – w zależności od aktualnego kursu – ocenia się na około 1 biliona USD. Jest wielu inwestorów, którzy wzbogacili się czy to na zwyżkach kursów kryptowalut czy też na obrocie tokenami NFT. Większość z nich trzyma swoje środki w kryptowalutach, gdyż zamiana ich na walutę tradycyjną (fiat) generuje obowiązek zapłacenia podatku dochodowego. Oznacza to, że wielu z nich nie wesprze akcji charytatywnych, gdyż nie będzie chciało wymieniać kryptowalut w obawie przed powstaniem obowiązku podatkowego.

Organizacja zbiórek w formie aukcji tokenów NFT może pozwolić takim osobom na aktywne wsparcie wybranych przez siebie projektów charytatywnych. Wymaga to jednak podjęcia przez organizacje charytatywne takiej inicjatywy.

Oferta wsparcia

Przedstawione powyżej informacje są wystarczające, aby każdy zainteresowany mógł zrealizować podobny projekt. Jeśli jednak potrzebne są dodatkowe informacje lub wsparcie, zapraszam do kontaktu.