{"id":914,"date":"2022-05-11T07:28:25","date_gmt":"2022-05-11T07:28:25","guid":{"rendered":"https:\/\/digitalbabel.legal\/?p=914"},"modified":"2022-05-11T07:28:33","modified_gmt":"2022-05-11T07:28:33","slug":"tokenizacja-nowe-zycie-starej-koncepcji","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/digitalbabel.legal\/digitalizacja\/tokenizacja-nowe-zycie-starej-koncepcji\/","title":{"rendered":"Tokenizacja \u2013 nowe \u017cycie starej koncepcji"},"content":{"rendered":"\n
\"\"<\/a><\/figure>\n\n\n\n

Tokenizacja to jeden z tych termin\u00f3w, kt\u00f3re wymienia si\u0119 cz\u0119sto jednym tchem obok takich poj\u0119\u0107 jak web 3.0, metaverse czy blockchain. Jednak tokenizacja to nie tylko bli\u017cej nieokre\u015blona przysz\u0142o\u015b\u0107, lecz tak\u017ce realne projekty biznesowe. Z tokenami eksperymentuj\u0105 takie firmy jak np. Taco Bell<\/a>, Adidas<\/a> czy polska Tenczy\u0144ska Okowita<\/a>.<\/p>\n\n\n\n

Tokenizacja to coraz bardziej rozbudowana koncepcja, kt\u00f3ra wymaga sporo wiedzy zar\u00f3wno technologicznej jak i wiedzy na temat sposobu dzia\u0142ania projekt\u00f3w biznesowych opartych na blockchain. W nat\u0142oku informacji \u0142atwo przegapi\u0107 to co najwa\u017cniejsze. W\u015br\u00f3d wielu artyku\u0142\u00f3w na ten temat, w tym tych napisanych przez prawnik\u00f3w, zadziwiaj\u0105co jest ma\u0142o informacji na temat podstaw prawnych tokenizacji. Mo\u017cna wr\u0119cz odnie\u015b\u0107 wra\u017cenie, \u017ce tokeny zapisane w blockchain nie podlegaj\u0105 zwyk\u0142ym normom prawnym, lecz stosuje si\u0119 do nich jakie\u015b wirtualne prawo metaverse.<\/p>\n\n\n\n

Tymczasem tokenizacja to tak naprawd\u0119 nic nowego \u2013 to stara koncepcja, kt\u00f3ra dzi\u0119ki technologii rozproszonego rejestru (DLT \u2013 ditributed ledger technology) dosta\u0142a szans\u0119 na drugie \u017cycie.<\/p>\n\n\n\n

W ramach tego artyku\u0142u omawiam podstawy prawne tokenizacji na gruncie prawa polskiego.<\/p>\n\n\n\n

Co to jest tokenizacja?<\/strong><\/h2>\n\n\n\n

Tokenizacja to stworzenie reprezentacji jakiego\u015b aktywa np. rzeczy lub prawa, w formie cyfrowego zapisu. Taki cyfrowy zapis mo\u017ce w szczeg\u00f3lno\u015bci przybra\u0107 form\u0119 zapisu w ramach bazy danych stworzonej z zastosowaniem technologii rozproszonych rejestr\u00f3w. Mo\u017ce, ale nie musi. Sp\u00f3jrzmy najpierw na przyk\u0142ady tokenizacji bez zastosowania DLT.<\/p>\n\n\n\n

Tak rozumian\u0105 tokenizacj\u0119 przewiduje np. przepis art. 8 ustawy o obligacjach, kt\u00f3ry stanowi, \u017ce obligacja istnieje wy\u0142\u0105cznie w postaci zdematerializowanej jako wpis w depozycie papier\u00f3w warto\u015bciowych (prowadzonym przez Krajowy Depozyt Papier\u00f3w Warto\u015bciowych S.A – KDPW). Wpis w KDPW jest zatem rodzajem tokenu \u2013 jest cyfrow\u0105 reprezentacj\u0105 obligacji czyli papieru warto\u015bciowego, w kt\u00f3rym emitent stwierdza, \u017ce jest d\u0142u\u017cnikiem w\u0142a\u015bciciela obligacji i zobowi\u0105zuje si\u0119 wobec niego do spe\u0142nienia okre\u015blonego \u015bwiadczenia. Oczywi\u015bcie nie jest to tokenizacja oparta na blockchain.<\/p>\n\n\n\n

Podobnie mo\u017cna spojrze\u0107 na obowi\u0105zek dematerializacji akcji sp\u00f3\u0142ek akcyjnych przewidziany w przepisach kodeksu sp\u00f3\u0142ek handlowych, zgodnie z kt\u00f3rymi akcje nie maj\u0105 formy dokumentu i s\u0105 rejestrowane albo w elektronicznym rejestrze akcjonariuszy albo we wspomnianym depozycie papier\u00f3w warto\u015bciowych prowadzonym przez KDPW. Nawiasem m\u00f3wi\u0105c, przepisy te przewiduj\u0105, \u017ce “Rejestr akcjonariuszy jest prowadzony w postaci elektronicznej, kt\u00f3ra mo\u017ce mie\u0107 form\u0119 rozproszonej i zdecentralizowanej bazy danych”. <\/em>Jest to zatem kolejny przyk\u0142ad tokenizacji, kt\u00f3ry mo\u017ce mie\u0107 przy tym form\u0119 tokenizacji z u\u017cyciem technologii blockchain.<\/p>\n\n\n\n

Wreszcie mo\u017cna przywo\u0142a\u0107 przyk\u0142ad weksla jako specyficznego tokenu, kt\u00f3ry w tym przypadku przybiera posta\u0107 papierowego dokumentu o \u015bci\u015ble okre\u015blonej tre\u015bci i formie.<\/p>\n\n\n\n

Tokenizacja pierwotna<\/strong><\/h2>\n\n\n\n

Charakterystyczn\u0105 cech\u0105 wszystkich wy\u017cej wymienionych przyk\u0142ad\u00f3w tokenizacji jest to, \u017ce token (np. wpis w depozycie papier\u00f3w warto\u015bciowych KDPW, wpis w rejestrze akcjonariuszy) jest nierozerwalnie powi\u0105zany z reprezentowanym aktywem. Inaczej m\u00f3wi\u0105c taki token inkorporuje reprezentowane aktywa. W konsekwencji, je\u015bli chcemy zby\u0107 aktywa reprezentowane przez token (np. obligacj\u0119 lub akcj\u0119), wystarczy, \u017ce dokonamy odpowiedniej zmiany w bazie danych, w kt\u00f3rej tokeny (wpisy) zosta\u0142y zapisane.<\/p>\n\n\n\n

S\u0105 to jednocze\u015bnie przyk\u0142ady tokenizacji pierwotnej czyli tokenizacji, kt\u00f3ra wynika wprost z przepis\u00f3w prawa, nadaj\u0105c tokenom (wpisom w bazie danych) znaczenie r\u00f3wnowa\u017cno\u015bci z aktywem, kt\u00f3re dany token reprezentuje.<\/p>\n\n\n\n

Z przepis\u00f3w tych wynikaj\u0105 jednoznacznie ramy prawne, w kt\u00f3rych mo\u017cliwa jest taka tokenizacja. Nie jest zatem mo\u017cliwe zapisanie obligacji w ramach np. blockchain w taki spos\u00f3b, aby obligacja ta by\u0142a obligacj\u0105 w rozumieniu art. 8 ustawy o obligacjach. Ustawa przewiduje bowiem, \u017ce status obligacji ma tylko zapis w jednej okre\u015blonej bazie danych \u2013 tej prowadzonej przez KDPW.<\/p>\n\n\n\n

Je\u015bli mamy zatem do czynienia z tokenem w ramach blockchain, to tak d\u0142ugo, jak nie jeste\u015bmy w stanie zidentyfikowa\u0107 przepis\u00f3w prawa, z kt\u00f3rych wynika\u0142by jednoznacznie status takiego tokena jako zapisu cyfrowego inkorporuj\u0105cego okre\u015blone aktywa (inaczej m\u00f3wi\u0105c \u2013 z kt\u00f3rych wynika r\u00f3wnowa\u017cno\u015b\u0107 tokenu i aktywa, kt\u00f3re reprezentuj\u0105), to mamy do czynienia nie z tokenizacj\u0105 pierwotn\u0105 lecz z tzw. tokenizacj\u0105 wt\u00f3rn\u0105.<\/p>\n\n\n\n

Tokenizacja wt\u00f3rna<\/strong><\/h2>\n\n\n\n

Tokenizacja wt\u00f3rna polega na tym, \u017ce token (czyli zapis w ramach bazy danych) jest reprezentacj\u0105 danego aktywa na podstawie odpowiedniej konstrukcji zobowi\u0105zaniowej. Status tokena wynika zatem w tym przypadku g\u0142\u00f3wnie z tre\u015bci zobowi\u0105za\u0144, kt\u00f3re towarzysz\u0105 powstaniu i obrotowi tokenem. Tre\u015b\u0107 tych zobowi\u0105za\u0144 trzeba najcz\u0119\u015bciej zrekonstruowa\u0107 na podstawie analizy pe\u0142nego kontekstu prawno-technologicznego zwi\u0105zanego z danym tokenem.<\/p>\n\n\n\n

\u0141atwo zauwa\u017cy\u0107, \u017ce w zasadzie prawie wszystkie projekty tokenizacyjne opieraj\u0105 na tokenizacji wt\u00f3rnej \u2013 tw\u00f3rcy danego projektu “umawiaj\u0105 si\u0119” z w\u0142a\u015bcicielami token\u00f3w, \u017ce dany token b\u0119dzie reprezentowa\u0142 okre\u015blone aktywo \u2013 rzecz lub prawo (zobowi\u0105zanie). Oznacza to jednak tak\u017ce, \u017ce w wi\u0119kszo\u015bci przypadk\u00f3w nabycie tokenu nie b\u0119dzie r\u00f3wnoznaczne z nabyciem aktywa, kt\u00f3re token reprezentuje. Podobnie jest w przypadku obrotu tokenami \u2013 nabycie tokenu “reprezentuj\u0105cego” prawo w\u0142asno\u015bci nieruchomo\u015bci nie pozwoli na nabycie tej nieruchomo\u015bci. Zazwyczaj jednak nabywca tokenu b\u0119dzie m\u00f3g\u0142 domaga\u0107 si\u0119 od wystawcy tokena wykonania zobowi\u0105zania, kt\u00f3re on zaci\u0105gn\u0105\u0142 \u2013 np. w postaci okre\u015blonego \u015bwiadczenia. Nabywca tokenu mo\u017ce tak\u017ce podnie\u015b\u0107 wobec wystawcy roszczenia wynikaj\u0105ce np. z wprowadzenia go b\u0142\u0105d co do skutk\u00f3w nabycia tokenu.<\/p>\n\n\n\n

W du\u017cym skr\u00f3cie mo\u017cna wskaza\u0107 co najmniej nast\u0119puj\u0105ce p\u0142aszczyzny analizy prawnej danego tokenu:<\/p>\n\n\n\n