{"id":808,"date":"2021-05-17T11:41:21","date_gmt":"2021-05-17T11:41:21","guid":{"rendered":"https:\/\/digitalbabel.legal\/?p=808"},"modified":"2021-06-01T08:26:33","modified_gmt":"2021-06-01T08:26:33","slug":"oplata-za-korzystanie-z-kultury","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/digitalbabel.legal\/digitalizacja\/oplata-za-korzystanie-z-kultury\/","title":{"rendered":"Op\u0142ata za korzystanie z kultury?"},"content":{"rendered":"\n
Op\u0142ata reprograficzna od paru dni rozpala emocje wielu os\u00f3b za spraw\u0105 uczynienia z niej g\u0142\u00f3wnego \u017ar\u00f3d\u0142a przychod\u00f3w Funduszu Wsparcia przewidzianego przez projekt ustawy o uprawnieniach artysty zawodowego.<\/a><\/p>\n\n\n\n Niestety, zn\u00f3w przy tej okazji tracimy okazj\u0119 do lepszej edukacji spo\u0142ecznej w zakresie prawa autorskiego.<\/p>\n\n\n\n Op\u0142ata (do tej pory zwana powszechnie op\u0142at\u0105 reprograficzn\u0105) jest tylko i wy\u0142\u0105cznie<\/strong> rekompensat\u0105 dla tw\u00f3rc\u00f3w za mo\u017cliwo\u015b\u0107 swobodnego kopiowania ich utwor\u00f3w na papierze (przez wszystkich) oraz na dowolnych no\u015bnikach przez osoby fizyczne do prywatnego u\u017cytku. Wynika to wprost z art. 5 ust. 2 lit. a i b dyrektywy tzw. infosoc 2001\/29\/WE<\/a>.<\/p>\n\n\n\n Tymczasem pr\u00f3buje si\u0119 j\u0105 obecnie przedstawia\u0107 (i to w oficjalnych \u017ar\u00f3d\u0142ach) jako op\u0142at\u0119 “za mo\u017cliwo\u015b\u0107 niekomercyjnego bezp\u0142atnego korzystania z ich (tj. tw\u00f3rc\u00f3w) dzie\u0142 na tych (tj. elektronicznych) urz\u0105dzeniach<\/a><\/em>“. W innym miejscu (zn\u00f3w “oficjalne” \u017ar\u00f3d\u0142o) pada stwierdzenie, \u017ce “To dzi\u0119ki niej mo\u017cliwe jest w pe\u0142ni legalne darmowe odtwarzanie dla cel\u00f3w prywatnych, rodzinnych czy towarzyskich muzyki, film\u00f3w, ksi\u0105\u017cek czy obraz\u00f3w chronionych prawem autorskim<\/a>“<\/em>.<\/p>\n\n\n\n Tak\u017ce w projekcie samej ustawy pr\u00f3buje si\u0119 nada\u0107 tej op\u0142acie znaczenie op\u0142aty od ka\u017cdej formy dozwolonego u\u017cytku utwor\u00f3w, stwierdzaj\u0105c w projektowanym nowym art. 20 ustawy prawo autorskie, \u017ce “Op\u0142acie za dozwolony u\u017cytek utwor\u00f3w chronionych lub przedmiot\u00f3w praw pokrewnych, zwanej dalej \u201eop\u0142at\u0105\u201d podlega wprowadzanie na rynek krajowy:<\/em> (…)”<\/p>\n\n\n\n Tymczasem ta op\u0142ata nie dotyczy ka\u017cdej formy dozwolonego u\u017cytku (ustawa prawo autorskie wymienia w oddziale 3 a\u017c 22 r\u00f3\u017cne formy dozwolonego u\u017cytku), lecz dotyczy tylko kopiowania utwor\u00f3w <\/strong>na papierze lub ka\u017cdym innym no\u015bniku. <\/p>\n\n\n\n Je\u015bli zatem tylko zapoznajemy si\u0119 z utworem (czytamy, s\u0142uchamy, ogl\u0105damy) udost\u0119pnionym na rynku – ani nie kopiujemy utwor\u00f3w ani te\u017c nie musimy uiszcza\u0107 \u017cadnej op\u0142aty.<\/p>\n\n\n\n Wspomniana dyrektywa 2001\/29\/WE wprowadzi\u0142a – opr\u00f3cz wspomnianego wy\u017cej dozwolonego u\u017cytku osobistego, kt\u00f3ry podlega rekomensacie dla tw\u00f3rc\u00f3w w formie op\u0142aty reprografcznej – tak\u017ce szereg innych sytuacji, w kt\u00f3rych mo\u017cemy ca\u0142kowicie legalnie kopiowa\u0107 utwory w ca\u0142o\u015bci lub cz\u0119\u015bci. Jedn\u0105 z nich jest mo\u017cliwo\u015b\u0107 tymczasowego zwielokrotniania utworu, je\u015bli ma ono charakter przej\u015bciowy, stanowi integraln\u0105 i podstawow\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 procesu technologicznego i kt\u00f3rego jedynym celem jest umo\u017cliwienie albo transmisji w sieci albo legalnego korzystania z utworu. <\/p>\n\n\n\n Typowymi przyk\u0142adami zwielokrotniania utwor\u00f3w w ramach ww. wyj\u0105tku s\u0105:<\/p>\n\n\n\n Ten rodzaj dozwolonego u\u017cytku jest uregulowany w ustawie prawo autorskie odr\u0119bnie od dozwolonego u\u017cytku osobistego (w art. 231<\/sup>) oraz – co najwa\u017cniejsze – ma charakter nieodp\u0142atny tzn. tw\u00f3rcom nie zosta\u0142o przyznane prawo do jakiejkolwiek rekompensaty za korzystanie z tymczasowego zwielokrotniania utwor\u00f3w.<\/p>\n\n\n\n Op\u0142ata reprograficzna (oraz op\u0142ata, kt\u00f3ra ma by\u0107 wprowadzona na podstawie ustawy o uprawnieniach artysty zawodowego) nie ma zatem nic wsp\u00f3lnego z korzystaniem z utwor\u00f3w czy ich odtwarzaniem na urz\u0105dzeniach elektronicznych tak d\u0142ugo, jak tych utwor\u00f3w nie kopiujemy. Inaczej m\u00f3wi\u0105c – zapoznawanie si\u0119 z utworami korzystaj\u0105c tylko ze streamingu lub czytanie ksi\u0105\u017cek na czytniku korzystaj\u0105c z zakupionego e-booka – nie wchodzi w \u017caden spos\u00f3b w zakres kopiowania w ramach dozwolonego u\u017cytku osobistego i nie podlega jakiejkolwiek rekomensacie dla tw\u00f3rc\u00f3w (swoje wynagrodzenie otrzymali ju\u017c oni od podmiotu, kt\u00f3ry udost\u0119pnia utworu w streamingu lub od wydawcy e-booka).<\/p>\n\n\n\n Oczywi\u015bcie zar\u00f3wno dozwolony u\u017cytek osobisty jak i tymczasowe zwielokrotnienie utworu – jako wyj\u0105tki od zasady monopolu prawno-autorskiego – dotycz\u0105 tylko korzystania z utwor\u00f3w zgodnie z prawem. Kopiowanie utwor\u00f3w z egzemplarzy pirackich (a nie nabytych legalnie) nie jest obj\u0119te dozwolonym u\u017cytkiem osobistym (Trybuna\u0142 Sprawiedliwo\u015bci w wyroku z 10 kwietnia 2014 r. w sprawie ACI Adam, C-435\/12<\/a>, pkt 31-37).<\/p>\n\n\n\n Sk\u0105d zatem taka narracja zniekszta\u0142caj\u0105ca rzeczywist\u0105 tre\u015b\u0107 przepis\u00f3w prawa autorskiego? Zapewne st\u0105d, \u017ce przepisy prawa – zar\u00f3wno dyrektywy jak i prawa polskiego – dotycz\u0105ce op\u0142aty reprograficznej straci\u0142y racj\u0119 bytu wraz z odej\u015bciem od fizycznych no\u015bnik\u00f3w jako formy udost\u0119pniania utwor\u00f3w. W nowych modelach biznesowych rynku sztuki i kultury u\u017cytkownicy zapoznaj\u0105 si\u0119 z utworem poprzez streaming lub przegl\u0105dark\u0119 internetow\u0105 i cz\u0119sto nie maj\u0105 jakiejkolwiek technicznej mo\u017cliwo\u015bci skopiowania utworu. <\/p>\n\n\n\n Je\u015bli by zatem trzyma\u0107 si\u0119 \u015bci\u015ble przepis\u00f3w prawa, to reforma op\u0142aty reprograficznej – rzeczywi\u015bcie potrzebna – powinna polega\u0107 na obni\u017ceniu wysoko\u015bci tych op\u0142at, tak, aby by\u0142y one adekwatne do prawdziwej skali kopiowania utwor\u00f3w w ramach dozwolonego u\u017cytku osobistego.<\/p>\n\n\n\n <\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":" Op\u0142ata reprograficzna od paru dni rozpala emocje wielu os\u00f3b za spraw\u0105 uczynienia z niej g\u0142\u00f3wnego \u017ar\u00f3d\u0142a przychod\u00f3w Funduszu Wsparcia przewidzianego przez projekt ustawy o uprawnieniach artysty zawodowego. Niestety, zn\u00f3w przy tej okazji tracimy okazj\u0119 do lepszej edukacji spo\u0142ecznej w zakresie prawa autorskiego. Op\u0142ata (do tej pory zwana powszechnie op\u0142at\u0105 reprograficzn\u0105) jest tylko i wy\u0142\u0105cznie rekompensat\u0105 […]<\/p>\n","protected":false},"author":1,"featured_media":809,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"_jetpack_memberships_contains_paid_content":false,"footnotes":""},"categories":[153,11,84,152,56,68],"tags":[],"jetpack_sharing_enabled":true,"jetpack_featured_media_url":"https:\/\/digitalbabel.legal\/wp-content\/uploads\/2021\/05\/ksiazki-dozwolone.png","_links":{"self":[{"href":"https:\/\/digitalbabel.legal\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/808"}],"collection":[{"href":"https:\/\/digitalbabel.legal\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/digitalbabel.legal\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/digitalbabel.legal\/wp-json\/wp\/v2\/users\/1"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/digitalbabel.legal\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=808"}],"version-history":[{"count":-7,"href":"https:\/\/digitalbabel.legal\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/808\/revisions"}],"wp:featuredmedia":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/digitalbabel.legal\/wp-json\/wp\/v2\/media\/809"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/digitalbabel.legal\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=808"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/digitalbabel.legal\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=808"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/digitalbabel.legal\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=808"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}