Wci\u0105\u017c powszechny zwyczaj zapisywania liczb zar\u00f3wno cyframi jak i s\u0142ownie jest doskona\u0142ym przyk\u0142adem trwa\u0142o\u015bci nawyk\u00f3w, kt\u00f3re s\u0105 kultywowane nawet w\u00f3wczas, gdy nie maj\u0105 ju\u017c \u017cadnego sensu. S\u0105 one swoistym d\u0142ugim ogonem zmian ewolucyjnych, kt\u00f3ry ci\u0105gnie si\u0119 za nami, cho\u0107 nie jest potrzebny. <\/p>\n\n\n\n
To tak\u017ce przyk\u0142ad sytuacji, gdy okre\u015blone zachowania (lub u\u017cywaj\u0105c innej terminologii – procesy) wytworzone dla \u015brodowiska dokument\u00f3w przygotowywanych odr\u0119cznie s\u0105 odwzorowywane w nowym kontek\u015bcie bez jakichkolwiek zmian, mimo, \u017ce w tym nowym \u015brodowisku (dokument\u00f3w przygotowywanych komputerowo) nie maj\u0105 ju\u017c \u017cadnego uzasadnienia. <\/p>\n\n\n\n
Zapisywanie liczb zar\u00f3wno cyframi jak i s\u0142ownie by\u0142o uzasadnione, gdy dokumenty sporz\u0105dzano pismem odr\u0119cznym lub gdy co najmniej kwoty wpisywane by\u0142y odr\u0119cznie. Przy wpisywaniu kwot odr\u0119cznie tylko cyframi stosunkowo \u0142atwo jest bowiem dokona\u0107 fa\u0142szerstwa poprzez przerobienie cyfr (np. cyfry 3 na 8 lub 1 na 4). Dodaj\u0105c zapis kwoty s\u0142ownie uniemo\u017cliwiamy takie dzia\u0142ania, gdy\u017c w razie przerobienia cyfr dojdzie do rozbie\u017cno\u015bci pomi\u0119dzy kwotami zapisanymi cyframi i s\u0142owami.<\/p>\n\n\n\n
W przepisach prawa wekslowego i czekowego znajdziemy przepisy, kt\u00f3re reguluj\u0105 takie sytuacje. <\/p>\n\n\n\n
Art. 6. Weksel, w kt\u00f3rym sum\u0119 wekslow\u0105 napisano literami i liczbami, w razie r\u00f3\u017cnicy wa\u017cny jest na sum\u0119 napisan\u0105 literami.<\/em><\/p><\/blockquote>\n\n\n\n
Te same zasady dotycz\u0105 czek\u00f3w.<\/p>\n\n\n\n
Warto jednak podkre\u015bli\u0107, \u017ce nawet z prawa wekslowego nie wynika obowi\u0105zek podawania kwoty weksla zar\u00f3wno w formie cyfrowej, jak i s\u0142ownej \u2013 wystarczy jeden z tych sposob\u00f3w.<\/p>\n\n\n\n
Jednak na pr\u00f3\u017cno by szuka\u0107 podobnych przepis\u00f3w, kt\u00f3re regulowa\u0142yby konsekwencje r\u00f3\u017cnicy pomi\u0119dzy liczbami zapisanymi cyframi i s\u0142ownie w ramach innych dokument\u00f3w np. um\u00f3w. Je\u015bli zatem w umowie kwota ceny wyra\u017cona cyframi b\u0119dzie inna od kwoty zapisanej s\u0142ownie, to nie pozostanie nam nic innego, jak stosowa\u0107 og\u00f3lne zasady wyk\u0142adni o\u015bwiadcze\u0144 woli i ustali\u0107, co strony naprawd\u0119 chcia\u0142y wpisa\u0107 do takiego dokumentu. W praktyce oznacza to cz\u0119sto sp\u00f3r o tre\u015b\u0107 zawartej umowy.<\/p>\n\n\n\n
Co ciekawe, brak jest tak\u017ce uzasadnienia dla takiej praktyki w dokumentach sporz\u0105dzanych przez notariuszy. W ustawie z dnia 25 maja 1951 r. Prawo o notariacie (t.j. Dz. U. z 1963 r. Nr 19, poz. 106 z p\u00f3\u017an. zm.), kt\u00f3ra zosta\u0142a uchylona 1 lipca 1989 r. (32 lata temu<\/strong>), by\u0142 przepis, kt\u00f3ry to nakazywa\u0142:<\/p>\n\n\n\n
Art. 40. \u00a7 1.<\/strong> Tekst sporz\u0105dzanych akt\u00f3w notarialnych oraz dokument\u00f3w uwierzytelnianych i po\u015bwiadczanych powinien by\u0107 napisany jasno i wyra\u017anie. Liczby, numery i terminy z wyj\u0105tkiem numeru aktu powinny by\u0107 wyra\u017cone s\u0142ownie przez wypisanie ich literami, je\u017celi s\u0105 pierwszy raz przytoczone.<\/strong> Ostatecznie wyprowadzone liczby oraz sumy przypadaj\u0105ce do wyp\u0142aty powinny by\u0107 wypisane literami.<\/em><\/p><\/blockquote>\n\n\n\nObecnie obowi\u0105zuj\u0105ce prawo o notariacie nie przewiduje takiego wymogu, a jednak mimo tego ci\u0105gle w aktach notarialnych widzimy wszystkie liczby (zw\u0142aszcza kwoty i terminy) wyra\u017cone zar\u00f3wno cyframi jak i s\u0142owami.<\/p>\n\n\n\n
Opisywana praktyka nie ma zatem podstawy prawnej, a dodatkowo jest \u017ar\u00f3d\u0142em wielu problem\u00f3w. Cz\u0119sto dochodzi do rozbie\u017cno\u015bci pomi\u0119dzy kwotami wpisanymi cyframi i s\u0142ownie. Co ciekawe, b\u0142\u0105d wyst\u0119puje zwykle w kwocie wyra\u017conej s\u0142owami. Takie b\u0142\u0119dy nie zawsze daj\u0105 si\u0119 \u0142atwo wyja\u015bni\u0107 i prowadz\u0105 do spor\u00f3w (wystarczy sprawdzi\u0107 liczne orzecznictwo Krajowej Izby Odwo\u0142awczej dotycz\u0105ce zam\u00f3wie\u0144 publicznych). <\/p>\n\n\n\n
Wymaganie zapisu ceny ofertowej na dwa sposoby mo\u017ce tak\u017ce prowadzi\u0107 do pr\u00f3b nieuczciwego dzia\u0142ania oferenta, kt\u00f3ry po otwarciu ofert i zapoznaniu si\u0119 z cenami innych wykonawc\u00f3w, mo\u017ce pr\u00f3bowa\u0107 dokona\u0107 wyboru jednej z cen zawartych w formularzu ofertowym jako ceny prawid\u0142owej, podczas, gdy de facto z\u0142o\u017cy\u0142 on w\u00f3wczas dwie oferty (tak by\u0142o w sprawie KIO 1040\/21).<\/p>\n\n\n\n
Wprowadzanie zmian do negocjowanej umowy jest znacznie \u0142atwiejsze, je\u015bli kwoty s\u0105 zapisane tylko cyframi, gdy\u017c kwoty zapisane s\u0142owami trzeba manualnie zmienia\u0107 (pami\u0119taj\u0105c o odmianie liczebnik\u00f3w), co wymaga czasu i wysi\u0142ku. Takie dokumenty trudniej si\u0119 tak\u017ce automatyzuje, gdy\u017c trzeba zmienia\u0107 w nich wi\u0119cej danych.<\/p>\n\n\n\n
Osoby, kt\u00f3re stosuj\u0105 praktyk\u0119 wpisywania kwot zar\u00f3wno cyframi i s\u0142owami, zwykle uzasadniaj\u0105 to ch\u0119ci\u0105 zminimalizowania ryzyka powstania b\u0142\u0119du. Jak si\u0119 wydaje, wiele os\u00f3b wierzy, \u017ce je\u015bli pojawi si\u0119 b\u0142\u0105d w kwocie zapisanej cyframi, to wyra\u017cenie jej s\u0142owami pozwoli ten b\u0142\u0105d \u0142atwo naprawi\u0107. W rzeczywisto\u015bci jest jednak inaczej – je\u015bli w trakcie negocjacji umowy lub tworzenia kolejnej wersji dokumentu zostan\u0105 zmienione jakie\u015b kwoty, to jest o wiele bardziej prawdopodobne, \u017ce zostan\u0105 zaktualizowane kwoty wyra\u017cone cyframi, a przeoczona zostanie aktualizacja s\u0142\u00f3w opisuj\u0105cych te kwoty, ni\u017c sytuacja odwrotna. Warto tak\u017ce pami\u0119ta\u0107, \u017ce liczby (ceny, warto\u015bci kar umownych) w umowach s\u0105 negocjowane zwykle przez osoby skupiaj\u0105ce si\u0119 g\u0142\u00f3wnie na cyfrach, a nie na sposobie ich zapisania w umowie. <\/p>\n\n\n\n
Nawet szybkie wyszukiwanie pozwala stwierdzi\u0107, \u017ce jest co najmniej kilkadziesi\u0105t (jak nie kilkaset) wyrok\u00f3w KIO, w kt\u00f3rych pojawia si\u0119 kwestia b\u0142\u0119du w ofercie polegaj\u0105cego na rozbie\u017cno\u015bci pomi\u0119dzy cen\u0105 zapisan\u0105 cyframi i s\u0142ownie (KIO 431\/16, KIO 1204\/14 itd.). Co ciekawe, liczba takich wyrok\u00f3w zmala\u0142a gwa\u0142townie od roku 2019. Prawdopodobnym powodem by\u0142a elektronizacja post\u0119powa\u0144 przetargowych – wi\u0119ksze przetargi s\u0105 od ko\u0144ca 2018 roku elektroniczne – ceny wprowadza si\u0119 w formularzu na platformie przetargowej, a zatem tylko cyframi. Co zatem zwi\u0119ksza ryzyko b\u0142\u0119du – u\u017cywanie tylko cyfr czy stosowanie podw\u00f3jnego zapisu?<\/p>\n\n\n\n
\u017baden dokument nie jest tworzony w pr\u00f3\u017cni – gdy pojawi si\u0119 b\u0142\u0105d w zapisaniu jakiego\u015b uzgodnienia stron, to zazwyczaj \u0142atwo b\u0119dzie ustali\u0107, jak by\u0142a zgodna wola stron, w oparciu o poprzedzaj\u0105c\u0105 podpisanie dokumentu wymian\u0119 korespondencji i wcze\u015bniejsze wersje. Zapisywanie kwot zar\u00f3wno cyframi jak i s\u0142ownie w \u017caden spos\u00f3b nie poprawia tu sytuacji stron, a jedynie przysparza wi\u0119cej manualnej pracy i stwarza wi\u0119cej okazji do pope\u0142nienia b\u0142\u0119du. Kultywowanie tej praktyki wydaje si\u0119 zatem by\u0107 oparte na fa\u0142szywym postrzeganiu rzeczywisto\u015bci.<\/p>\n\n\n\n
Od ka\u017cdej regu\u0142y s\u0105 oczywi\u015bcie wyj\u0105tki. Wpisanie kwoty zar\u00f3wno cyframi jak i s\u0142ownie mo\u017ce by\u0107 wskazane, je\u015bli wpisywana jest liczba 0 (zero) lub gdy liczba jest albo wyj\u0105tkowo niska (“cena wynosi 1 z\u0142 (jeden z\u0142oty)”) albo wyj\u0105tkowo wysoka (“kara umowna wynosi 500.000 z\u0142 (pi\u0119\u0107set tysi\u0119cy z\u0142otych)”). <\/p>\n\n\n\n
Podsumowuj\u0105c – zapisywanie kwot (i wszelkich innych wyra\u017ce\u0144 liczbowych np. termin\u00f3w) cyframi i s\u0142ownie w dokumentach przygotowywanych komputerowo (niezale\u017cnie od tego, czy wyst\u0119puj\u0105 one w postaci elektronicznej czy te\u017c jako wydruki) nie ma uzasadnienia – ani prawnego ani praktycznego, a jedynie jest \u017ar\u00f3d\u0142em b\u0142\u0119d\u00f3w i spor\u00f3w.<\/p>\n\n\n\n
Kultywowanie takiej praktyki por\u00f3wna\u0107 mo\u017cna do drukowania korespondencji e-mail w celu przybicia na niej piecz\u0105tki potwierdzaj\u0105cej wp\u0142yw pisma. Zach\u0119cam do zapisywania liczb (kwot, numer\u00f3w, termin\u00f3w itd.) tylko cyframi oraz do niesienia w \u015bwiat kaganka o\u015bwiaty.<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"
Wci\u0105\u017c powszechny zwyczaj zapisywania liczb zar\u00f3wno cyframi jak i s\u0142ownie jest doskona\u0142ym przyk\u0142adem trwa\u0142o\u015bci nawyk\u00f3w, kt\u00f3re s\u0105 kultywowane nawet w\u00f3wczas, gdy nie maj\u0105 ju\u017c \u017cadnego sensu. S\u0105 one swoistym d\u0142ugim ogonem zmian ewolucyjnych, kt\u00f3ry ci\u0105gnie si\u0119 za nami, cho\u0107 nie jest potrzebny. To tak\u017ce przyk\u0142ad sytuacji, gdy okre\u015blone zachowania (lub u\u017cywaj\u0105c innej terminologii – procesy) […]<\/p>\n","protected":false},"author":1,"featured_media":790,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"_jetpack_memberships_contains_paid_content":false,"footnotes":""},"categories":[11,77,134,68],"tags":[],"jetpack_sharing_enabled":true,"jetpack_featured_media_url":"https:\/\/digitalbabel.legal\/wp-content\/uploads\/2021\/03\/letter-c.jpg","_links":{"self":[{"href":"https:\/\/digitalbabel.legal\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/786"}],"collection":[{"href":"https:\/\/digitalbabel.legal\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/digitalbabel.legal\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/digitalbabel.legal\/wp-json\/wp\/v2\/users\/1"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/digitalbabel.legal\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=786"}],"version-history":[{"count":5,"href":"https:\/\/digitalbabel.legal\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/786\/revisions"}],"predecessor-version":[{"id":860,"href":"https:\/\/digitalbabel.legal\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/786\/revisions\/860"}],"wp:featuredmedia":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/digitalbabel.legal\/wp-json\/wp\/v2\/media\/790"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/digitalbabel.legal\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=786"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/digitalbabel.legal\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=786"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/digitalbabel.legal\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=786"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}