Czy jest mo\u017cliwe, \u017ce umowa przenosz\u0105ca autorskie prawa maj\u0105tkowe do utworu lub udzielaj\u0105ca licencji na jego wykorzystanie okaza\u0142a si\u0119 ca\u0142kowicie nieskuteczna? <\/p>\n\n\n\n
Problem zaczyna si\u0119 zwykle, gdy do nabywcy autorskich praw maj\u0105tkowych do jakiego\u015b utworu zg\u0142asza si\u0119 jego prawowity autor, kt\u00f3ry nie tylko wykazuje w spos\u00f3b niebudz\u0105cy w\u0105tpliwo\u015bci swoje pierwotne uprawnienie, ale tak\u017ce udowadnia, \u017ce nigdy nie przeni\u00f3s\u0142 na nikogo swoich praw w skuteczny spos\u00f3b.<\/p>\n\n\n\n
Najcz\u0119\u015bciej zdarza si\u0119 to w\u00f3wczas, gdy umowa o nabycie autorskich praw maj\u0105tkowych zostaje zawarta z podmiotem, kt\u00f3rego zadaniem jest przede wszystkim koordynacja projektu, w ramach kt\u00f3rego powstaj\u0105 utwory, jednak same utwory mog\u0105 by\u0107 tworzone przez podwykonawc\u00f3w.<\/p>\n\n\n\n
Przyk\u0142adowo:<\/p>\n\n\n\n
Najcz\u0119stszy b\u0142\u0105d pope\u0142niany przy takich okazjach polega na zawarciu z faktycznymi autorami utwor\u00f3w um\u00f3w, w kt\u00f3rych brak jest stosownych klauzul reguluj\u0105cych przej\u015bcie praw autorskich na zleceniodawc\u0119. W rezultacie firma-zlecaj\u0105ca (w naszym przyk\u0142adzie firma informatyczna lub agencja reklamowa) tych praw nie nabywa, a zatem nie mo\u017ce tak\u017ce ich przenie\u015b\u0107 na swojego klienta. Dochodzi w\u00f3wczas do paradoksalnej sytuacji, w kt\u00f3rej – mimo zawarcia w umowie pomi\u0119dzy firm\u0105 a klientem w\u0142a\u015bciwie skonstruowanej klauzuli o przeniesieniu autorskich praw maj\u0105tkowych, z precyzyjnym wyliczeniem p\u00f3l eksploatacji, pomimo zadbania o zale\u017cne prawa autorskie oraz mo\u017cliwo\u015b\u0107 wykonywania autorskich praw osobistych – klient nie nab\u0119dzie jakichkolwiek praw, maj\u0105c jednocze\u015bnie z\u0142udne poczucie ca\u0142kowitego bezpiecze\u0144stwa prawnego.<\/p>\n\n\n\n
Oczywi\u015bcie w sytuacji, gdy do klienta zg\u0142osi si\u0119 faktyczny autor i podniesie roszczenia finansowe, nie jest on bezbronny. Mo\u017ce bowiem podnie\u015b\u0107 roszczenia regresowe wobec firmy i wyegzekwowa\u0107 od niej ka\u017cd\u0105 z\u0142ot\u00f3wk\u0119, kt\u00f3r\u0105 b\u0119dzie musia\u0142 zap\u0142aci\u0107 autorowi.<\/p>\n\n\n\n
Gorzej, je\u015bli opr\u00f3cz roszcze\u0144 finansowych autor zg\u0142osi tak\u017ce \u017c\u0105danie zaniechania dalszych narusze\u0144 np. w trakcie trwaj\u0105cej kampanii telewizyjnej, wykorzystuj\u0105cej dany utw\u00f3r. Szkody poniesione w wyniku konieczno\u015bci wstrzymania op\u0142aconej kampanii reklamowej mog\u0105 by\u0107 bardzo wysokie, zwykle na tyle, \u017ce negocjacje z autorem odno\u015bnie wysoko\u015bci \u017c\u0105danej przez niego kwoty przebiegaj\u0105 zazwyczaj raczej pod jego dyktando.<\/p>\n\n\n\n
W najczarniejszym scenariuszu mo\u017ce si\u0119 tak\u017ce zdarzy\u0107, \u017ce firma nie b\u0119dzie w stanie sprosta\u0107 finansowo swojemu obowi\u0105zkowi pokrycia poniesionych przez klienta szk\u00f3d albo zd\u0105\u017cy\u0142a zako\u0144czy\u0107 swoj\u0105 dzia\u0142alno\u015b\u0107 przed zg\u0142oszeniem roszcze\u0144 przez autora.<\/p>\n\n\n\n
Niestety, w takich sytuacjach nie do ko\u0144ca nie uchroni nas nawet najlepsza pod wzgl\u0119dem formalnym umowa. Mo\u017cna sobie bowiem wyobrazi\u0107, \u017ce firma zadba\u0142a o zawarcie prawid\u0142owej umowy z autorem, w\u0142\u0105cznie z klauzul\u0105 o przeniesieniu autorskich praw maj\u0105tkowych, jednak nawet taki akt staranno\u015bci oka\u017ce si\u0119 niewystarczaj\u0105cy, gdy rzeczywistym autorem nie by\u0142a osoba, kt\u00f3ra tak\u0105 umow\u0119 podpisa\u0142a, lecz kto\u015b inny (wsp\u00f3\u0142pracownik, wsp\u00f3\u0142ma\u0142\u017conek etc.). Nie zawsze mamy przy tym mo\u017cliwo\u015b\u0107 zweryfikowania, kto faktycznie dany utw\u00f3r stworzy\u0142, gdy\u017c znacz\u0105ca cz\u0119\u015b\u0107 pracy tw\u00f3rczej jest dokonywana indywidualnie, bez obecno\u015bci \u015bwiadk\u00f3w. Innym przypadkiem mo\u017ce by\u0107 np. niezap\u0142acenie autorowi, gdy zap\u0142ata wynagrodzenia by\u0142a warunkiem skuteczno\u015bci przeniesienia przez niego praw na firm\u0119.<\/p>\n\n\n\n
Tak wi\u0119c chocia\u017c poprawno\u015b\u0107 formalna umowy to podstawa, podpisuj\u0105c umow\u0119 o przeniesieniu praw autorskich nale\u017cy dodatkowo zawsze oceni\u0107 wiarygodno\u015b\u0107 i reputacj\u0119<\/strong> drugiej strony. W praktyce bowiem to wiarygodno\u015b\u0107 kontrahenta pozwoli bezpiecznie omin\u0105\u0107 ewentualne problemy. Wiarygodny partner zazwyczaj nie pozwoli swojemu klientowi samodzielnie zmaga\u0107 si\u0119 z roszczeniami autora, zw\u0142aszcza, je\u015bli powsta\u0142y one wy\u0142\u0105cznie wskutek jego zaniedbania, lecz b\u0119dzie przynajmniej szuka\u0142 rozwi\u0105za\u0144 tej sytuacji. Oczywi\u015bcie ocena wiarygodno\u015bci nie powinna opiera\u0107 si\u0119 tylko na o\u015bwiadczeniach drugiej strony i na zaufaniu do niej, ale tak\u017ce na weryfikacji dost\u0119pnych \u017ar\u00f3de\u0142 informacji na temat danej firmy.<\/p>\n\n\n\n W sytuacjach tego wymagaj\u0105cych, na przyk\u0142ad gdy rozpoczynamy wsp\u00f3\u0142prac\u0119 lub mamy do czynienia z podmiotem o kr\u00f3tkiej historii na rynku, mo\u017cemy za\u017c\u0105da\u0107 od drugiej strony, kt\u00f3ra ma przenie\u015b\u0107 na nas autorskie prawa maj\u0105tkowe, pewnych dodatkowych czynno\u015bci np. listy cz\u0142onk\u00f3w zespo\u0142u kreatywnego (listy autor\u00f3w) oraz kopii zawartych z nimi um\u00f3w, w kt\u00f3rych musz\u0105 znajdowa\u0107 si\u0119 stosowne klauzule o prawach autorskich. Co wi\u0119cej \u2013 dla wyeliminowania potencjalnych ryzyk, najlepiej z g\u00f3ry zaproponowa\u0107 tre\u015b\u0107 takich klauzul, kt\u00f3re powinny si\u0119 znale\u017a\u0107 w umowach z autorami. Nie wyeliminuje to oczywi\u015bcie wszystkich potencjalnych ryzyk, ale pozwoli znacznie je ograniczy\u0107. Mo\u017cna tak\u017ce za\u017c\u0105da\u0107 potwierdzenia (lub wr\u0119cz wykazania), \u017ce autorzy otrzymali um\u00f3wione wynagrodzenia (zazwyczaj to nierozliczenie si\u0119 z autorem jest \u017ar\u00f3d\u0142em opisywanych problem\u00f3w).<\/p>\n\n\n\n Problem, o kt\u00f3rym pisz\u0119, nie jest specyficzny tylko i wy\u0142\u0105cznie dla prawa autorskiego, gdy\u017c tak\u017ce w innych dziedzinach prawa mo\u017ce doj\u015b\u0107 do rozd\u017awi\u0119ku mi\u0119dzy formalnie prawid\u0142owo sformu\u0142owan\u0105 i zawart\u0105 umow\u0105 a mo\u017cliwo\u015bci\u0105 rzeczywistego jej wykonania (np. bardzo wyg\u00f3rowane kary umowne daj\u0105 formalny komfort posiadania zabezpieczenia, ale nie zostan\u0105 zapewne nigdy zap\u0142acone w pe\u0142nej wysoko\u015bci, gdy\u017c druga strona na pewno b\u0119dzie chcia\u0142a miarkowa\u0107 je w toku post\u0119powania s\u0105dowego).<\/p>\n\n\n\n W przypadku prawa autorskiego specyficzna jest jednak cz\u0119sta praktyczna niemo\u017cliwo\u015b\u0107 weryfikacji podstawowych parametr\u00f3w dotycz\u0105cych praw, kt\u00f3re s\u0105 przedmiotem obrotu, a zw\u0142aszcza kwestii tego, kto jest autorem. Warto to bra\u0107 pod uwag\u0119, tak, aby nasze umowy prawnoautorskie nie by\u0142y traktowane jako umowy zawierane tak naprawd\u0119 pod warunkiem zawieszaj\u0105cym o tre\u015bci: \u201eJe\u015bli autor jest autorem i o ile przys\u0142uguj\u0105 mu autorskie prawa maj\u0105tkowe do utworu, to \u2026\u201d.<\/em><\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":" Czy jest mo\u017cliwe, \u017ce umowa przenosz\u0105ca autorskie prawa maj\u0105tkowe do utworu lub udzielaj\u0105ca licencji na jego wykorzystanie okaza\u0142a si\u0119 ca\u0142kowicie nieskuteczna? Problem zaczyna si\u0119 zwykle, gdy do nabywcy autorskich praw maj\u0105tkowych do jakiego\u015b utworu zg\u0142asza si\u0119 jego prawowity autor, kt\u00f3ry nie tylko wykazuje w spos\u00f3b niebudz\u0105cy w\u0105tpliwo\u015bci swoje pierwotne uprawnienie, ale tak\u017ce udowadnia, \u017ce nigdy […]<\/p>\n","protected":false},"author":1,"featured_media":237,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"_jetpack_memberships_contains_paid_content":false,"footnotes":""},"categories":[56,68],"tags":[52,50,49,51,133,113],"jetpack_sharing_enabled":true,"jetpack_featured_media_url":"https:\/\/digitalbabel.legal\/wp-content\/uploads\/2019\/08\/adwokat.jpg","_links":{"self":[{"href":"https:\/\/digitalbabel.legal\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/236"}],"collection":[{"href":"https:\/\/digitalbabel.legal\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/digitalbabel.legal\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/digitalbabel.legal\/wp-json\/wp\/v2\/users\/1"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/digitalbabel.legal\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=236"}],"version-history":[{"count":-9,"href":"https:\/\/digitalbabel.legal\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/236\/revisions"}],"wp:featuredmedia":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/digitalbabel.legal\/wp-json\/wp\/v2\/media\/237"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/digitalbabel.legal\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=236"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/digitalbabel.legal\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=236"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/digitalbabel.legal\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=236"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}Jak wyj\u015b\u0107 poza formalne zabezpieczenia?<\/h2>\n\n\n\n