Coraz cz\u0119\u015bciej s\u0142yszymy o tzw. samochodach autonomicznych, czyli takich, kt\u00f3re mog\u0105 porusza\u0107 si\u0119 po drogach bez udzia\u0142u kierowcy. Czy pojazdy takie b\u0119d\u0105 mog\u0142y si\u0119 legalnie porusza\u0107 po polskich drogach? Na razie odpowied\u017a jest jasna \u2013 nie. Autonomiczne samochody nie b\u0119d\u0105 mog\u0142y je\u017adzi\u0107 po polskich drogach publicznych, a co wi\u0119cej, aby si\u0119 na nich pojawi\u0142y, trzeba w spos\u00f3b zasadniczy zmieni\u0107 wiele przepis\u00f3w prawa. <\/p>\n\n\n\n
Jedyny wyj\u0105tek to testowanie samochod\u00f3w autonomicznych w ruchu drogowym na drogach publicznych – o czym dalej.<\/p>\n\n\n\n
Rozw\u00f3j techniki oraz informatyki bardzo szybko zbli\u017ca nas do rozwi\u0105za\u0144, kt\u00f3re wykorzystuj\u0105 tzw. sztuczn\u0105 inteligencj\u0119 (AI \u2013 artificial intelligence), czyli do rozwi\u0105za\u0144, kt\u00f3re pozwalaj\u0105 na realizacj\u0119 zada\u0144 zwi\u0105zanych z podejmowaniem decyzji, gdy brak jest wszystkich danych, lub gdy dane podane s\u0105 nie w formie numerycznej lecz w formie typowej dla danych przetwarzanych przez cz\u0142owieka – w j\u0119zyku naturalnym, obrazach i d\u017awi\u0119kach. <\/p>\n\n\n\n
Autonomiczne samochody s\u0105 jednym z najbardziej wyrazistych i maj\u0105cych du\u017ce szanse na praktyczne wprowadzenie przyk\u0142ad\u00f3w zastosowania AI.<\/p>\n\n\n\n
Na przyk\u0142adzie samochod\u00f3w autonomicznych mo\u017cna \u0142atwo zauwa\u017cy\u0107, \u017ce nie jest mo\u017cliwe stworzenie uniwersalnych ram prawnych dla wszystkich przypadk\u00f3w zastosowania AI. W ka\u017cdym przypadku wyst\u0119puj\u0105 r\u00f3\u017cne czynniki wp\u0142ywaj\u0105ce na zakres wyst\u0119puj\u0105cych sytuacji poddanych regulacjom prawnym. Zastosowanie AI do regulacji ogrzewania budynku nie b\u0119dzie prawie w og\u00f3le regulowane przez prawo, podczas gdy u\u017cycie autonomicznych samochod\u00f3w musi by\u0107 zgodne z wieloma przepisami. <\/p>\n\n\n\n
Obecnie polskie prawo nie przewiduje mo\u017cliwo\u015bci u\u017cywania autonomicznych pojazd\u00f3w, co wynika przede wszystkim z definicji kieruj\u0105cego pojazdem, kt\u00f3rym musi by\u0107 “osoba”, a zatem tylko cz\u0142owiek.<\/p>\n\n\n\n
Prawo o ruchu drogowym – art. 2 pkt 20:<\/p>\n\n\n\n
kieruj\u0105cy – osob\u0119, kt\u00f3ra kieruje pojazdem lub zespo\u0142em pojazd\u00f3w, a tak\u017ce osob\u0119, kt\u00f3ra prowadzi kolumn\u0119 pieszych, jedzie wierzchem albo p\u0119dzi zwierz\u0119ta pojedynczo lub w stadzie;<\/em><\/p>
<\/p><\/blockquote>\n\n\n\n
Mo\u017cna jednak samochody autonomiczne testowa\u0107. <\/p>\n\n\n\n
Od 22 lutego 2018 roku w prawie o ruchu drogowym pojawi\u0142 si\u0119 oddzia\u0142 6 zatytu\u0142owany “<\/strong>Wykorzystanie dr\u00f3g na potrzeby prac badawczych nad pojazdami autonomicznymi<\/em>“.<\/p>\n\n\n\n
Art. 65k tego oddzia\u0142u zawiera definicj\u0119 pojazdu autonomicznego:<\/p>\n\n\n\n
Ilekro\u0107 w niniejszym oddziale jest mowa o poje\u017adzie autonomicznym, nale\u017cy przez to rozumie\u0107 pojazd samochodowy, wyposa\u017cony w systemy sprawuj\u0105ce kontrol\u0119 nad ruchem tego pojazdu i umo\u017cliwiaj\u0105ce jego ruch bez ingerencji kieruj\u0105cego, kt\u00f3ry w ka\u017cdej chwili mo\u017ce przej\u0105\u0107 kontrol\u0119 nad tym pojazdem. <\/em><\/p><\/blockquote>\n\n\n\n
Nie oznacza to jednak, \u017ce samochody takie mog\u0105 si\u0119 swobodnie porusza\u0107 po naszych drogach. Ich ruch ograniczony jest do prowadzenia prac badawczych zwi\u0105zanych z testowaniem pojazd\u00f3w autonomicznych w ruchu drogowym na drogach publicznych i wymaga uzyskania zezwolenia.<\/p>\n\n\n\n
Warto wspomnie\u0107, \u017ce zezwolenie takie nie b\u0119dzie wydane je\u015bli m.in.
w\u0142a\u015bciciel nieruchomo\u015bci po\u0142o\u017conej wzd\u0142u\u017c planowanej trasy, po kt\u00f3rej b\u0119dzie porusza\u0142 si\u0119 pojazd autonomiczny, zg\u0142osi\u0142 sprzeciw. Co ciekawe, ustawa nie zawiera \u017cadnych szczeg\u00f3\u0142owych regulacji dotycz\u0105cych mozliwo\u015bci wniesienia sprzeciwu, zatem mo\u017cna go wnie\u015b\u0107 nawet bez uzasadnienia. <\/p>\n\n\n\nNie ma tak\u017ce mowy o testach pojazd\u00f3w ca\u0142kowicie autonomicznych tj. bez przyrz\u0105d\u00f3w kierowniczych. W trakcie test\u00f3w w poje\u017adzie autonomicznym w miejscu przeznaczonym dla kieruj\u0105cego musi znajdowa\u0107 si\u0119 osoba posiadaj\u0105ca uprawnienia do kierowania pojazdem, kt\u00f3ra w ka\u017cdej chwili mo\u017ce przej\u0105\u0107 kontrol\u0119 nad tym pojazdem.<\/p>\n\n\n\n
Zmiana w konwencji wiede\u0144skiej o ruchu drogowym<\/strong><\/h2>\n\n\n\n
23 marca 2016 roku<\/a> wesz\u0142a w \u017cycie zmiana przepis\u00f3w konwencji wiede\u0144skiej o ruchu drogowym<\/a>, w ramach kt\u00f3rej przewidziano, i\u017c dotychczasowa zasada, i\u017c kieruj\u0105cy pojazdem powinien stale panowa\u0107 nad swoim pojazdem zostanie zmodyfikowana poprzez dopuszczenie stosowania system\u00f3w wspomagaj\u0105cych kierowanie pojazdem pod warunkiem, \u017ce kierowca b\u0119dzie m\u00f3g\u0142 w ka\u017cdej chwili takie systemy wy\u0142\u0105czy\u0107 lub przej\u0105\u0107 nad nimi kontrol\u0119.<\/p>\n\n\n\n
Art. 8 \u00a75bis<\/em><\/p>
Vehicle systems which influence the way vehicles are driven shall be deemed to be in conformity with paragraph 5 of this Article and with paragraph 1 of Article 13, when they are in conformity with the conditions of construction, fitting and utilization according to international legal instruments concerning wheeled vehicles, equipment and parts which can be fitted and\/or be used on wheeled vehicles.<\/em><\/p>
Vehicle systems which influence the way vehicles are driven and are not in conformity with the aforementioned conditions of construction, fitting and utilization, shall be deemed to be in conformity with paragraph 5 of this Article and with paragraph 1 of Article 13, when such systems can be overridden or switched off by the driver.<\/strong><\/em><\/p><\/blockquote>\n\n\n\n
Powy\u017csza zmiana przepis\u00f3w konwencji da\u0142a mo\u017cliwo\u015b\u0107 ustawodawcom krajowym wprowadzenia odpowiedniej zmiany prawa krajowego. Skorzysta\u0142 z niej m. in. polski ustawodawca wprowadzaj\u0105c om\u00f3wione wy\u017cej przepisy dotycz\u0105ce test\u00f3w pojazd\u00f3w autonomicznych.<\/p>\n\n\n\n
Przepisy te nie daj\u0105 jednak nadal mo\u017cliwo\u015bci stworzenia ca\u0142kowicie autonomicznego samochodu tj. pojazdu, kt\u00f3ry jest sterowany przez automatyczny system. Dopiero kolejna zmiana konwencji (jest ju\u017c w trakcie dyskusji<\/a>) pozwoli na dopuszczenie sytuacji, \u017ce kieruj\u0105cym mo\u017ce by\u0107 zar\u00f3wno osoba jak i automatyczny system, do kt\u00f3rego stosowa\u0107 si\u0119 b\u0119d\u0105 wszelkie dotychczasowe wymagania dotycz\u0105ce kieruj\u0105cego.\u00a0<\/p>\n\n\n\n
Z pobie\u017cnej lektury obszernych raportow i analiz stworzonych przez Komitet Transportu L\u0105dowego UNECE<\/a> wynika, \u017ce g\u0142\u00f3wn\u0105 motywacj\u0105 dla dopuszczenia do ruchu samochod\u00f3w autonomicznych jest redukcja liczby wypadk\u00f3w drogowych. Z bada\u0144 wynika, \u017ce 90% wypadk\u00f3w drogowych wynika z winy kierowcy. Systemy pojazd\u00f3w autonomicznych mog\u0105 zatem przynie\u015b\u0107 znaczn\u0105 popraw\u0119 w tym zakresie, niezale\u017cnie od innych korzy\u015bci takich jak zwi\u0119kszenie p\u0142ynno\u015bci ruchu w miastach.<\/p>\n\n\n\n
Konieczne zmiany w kodeksie cywilnym<\/strong><\/h2>\n\n\n\nZmiana przepis\u00f3w o ruchu drogowym to oczywi\u015bcie dopiero pocz\u0105tek wymaganych zmian. W przypadku system\u00f3w p\u00f3\u0142automatycznych, czyli wspomagaj\u0105cych kieruj\u0105cego w prowadzeniu pojazdu, specjalne zmiany w przepisach innych ni\u017c prawo ruchu drogowego nie s\u0105 wymagane, gdy\u017c zasada, i\u017c taki system musi by\u0107 pod kontrol\u0105 kieruj\u0105cego, kt\u00f3ry w ka\u017cdej chwili mo\u017ce go wy\u0142\u0105czy\u0107, oznacza tak\u017ce, \u017ce to kieruj\u0105cy ponosi pe\u0142n\u0105 odpowiedzialno\u015b\u0107 za konsekwencje ruchu pojazdu w czasie, gdy by\u0142 kierowany przez system.<\/p>\n\n\n\n
Natomiast w przypadku dopuszczenia pojazd\u00f3w ca\u0142kowicie automatycznych z pewno\u015bci\u0105 b\u0119dzie wymaga\u0142o zastanowienia, czy obecne zasady odpowiedzialno\u015bci za ruch pojazd\u00f3w nie powinny ulec zmianie. <\/p>\n\n\n\n
Przepis art. 436 kodeksu cywilnego przewiduje, \u017ce odpowiedzialno\u015b\u0107 za szkody na mieniu i osobie wyrz\u0105dzone przez ruch mechanicznego \u015brodka komunikacji poruszanego za pomoc\u0105 si\u0142 przyrody ponosi jego samoistny posiadacz na zasadzie ryzyka.<\/p>\n\n\n\n
W \u015bwietle obecnych uregulowa\u0144 to posiadacz autonomicznego samochodu (najcz\u0119\u015bciej w\u0142a\u015bciciel) ponosi\u0142by zatem odpowiedzialno\u015b\u0107 za wszelkie szkody spowodowane przez “automatycznego kieruj\u0105cego” niezale\u017cnie od zakresu mo\u017cliwo\u015bci wp\u0142ywania na jego ruch. Chocia\u017cby z tego powodu trudno wyobrazi\u0107 sobie szersz\u0105 popularyzacj\u0119 autonomicznego pojazdu.<\/p>\n\n\n\n
Z ca\u0142a pewno\u015bci\u0105 wi\u0119c regulacje obecne b\u0119d\u0105 wymaga\u0142y zmiany. Jednym z mo\u017cliwych kierunk\u00f3w jest przeniesienie odpowiedzialno\u015bci w ca\u0142o\u015bci lub znacznej cz\u0119\u015bci za szkody spowodowane ruchem takiego pojazdu na producenta pojazdu lub producenta systemu do sterowania takim pojazdem. <\/p>\n\n\n\n
Zmiany w prawie karnym<\/strong><\/h2>\n\n\n\n
Zmiany b\u0119d\u0105 tak\u017ce wymaga\u0142y regulacje karne, w tym regulacje dotycz\u0105ce wykrocze\u0144 drogowych – odpowiedzialno\u015b\u0107 karn\u0105 mo\u017ce ponosi\u0107 tylko cz\u0142owiek. Trzeba b\u0119dzie zatem ustali\u0107, kto b\u0119dzie ponosi\u0107 odpowiedzialno\u015b\u0107 za wypadek pojazdu autonomicznego \u2013 czy b\u0119dzie to jego posiadacz, jego aktualny pasa\u017cer, producent czy mo\u017ce programista systemu, kt\u00f3ry zawi\u00f3d\u0142? NB. Ciekawy artyku\u0142 dot. odpowiedzialno\u015bci karnej zwi\u0105zanej z ruchem pojazd\u00f3w autonomicznych pt. “Gdy samoch\u00f3d zabija. Odpowiedzialno\u015b\u0107 karna w dobie samoje\u017cd\u017c\u0105cych samochod\u00f3w.”<\/a> opublikowa\u0142 Kamil Mamak na blogu Criminal future.<\/p>\n\n\n\n
Wpis zosta\u0142 po raz pierwszy opublikowany na ipwsieci.pl w dniu 5 kwietnia 2016 r. <\/a>Obecna wersja jest zmodyfikowana dla uwzgl\u0119dnienia zmian w przepisach i prac legislacyjnych.\ufeff<\/a><\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"
Coraz cz\u0119\u015bciej s\u0142yszymy o tzw. samochodach autonomicznych, czyli takich, kt\u00f3re mog\u0105 porusza\u0107 si\u0119 po drogach bez udzia\u0142u kierowcy. Czy pojazdy takie b\u0119d\u0105 mog\u0142y si\u0119 legalnie porusza\u0107 po polskich drogach? Na razie odpowied\u017a jest jasna \u2013 nie. Autonomiczne samochody nie b\u0119d\u0105 mog\u0142y je\u017adzi\u0107 po polskich drogach publicznych, a co wi\u0119cej, aby si\u0119 na nich pojawi\u0142y, trzeba […]<\/p>\n","protected":false},"author":1,"featured_media":197,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"_jetpack_memberships_contains_paid_content":false,"footnotes":""},"categories":[84,68],"tags":[106,103,104,105,102],"jetpack_sharing_enabled":true,"jetpack_featured_media_url":"https:\/\/digitalbabel.legal\/wp-content\/uploads\/2019\/04\/flying-ship.jpg","_links":{"self":[{"href":"https:\/\/digitalbabel.legal\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/191"}],"collection":[{"href":"https:\/\/digitalbabel.legal\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/digitalbabel.legal\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/digitalbabel.legal\/wp-json\/wp\/v2\/users\/1"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/digitalbabel.legal\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=191"}],"version-history":[{"count":-6,"href":"https:\/\/digitalbabel.legal\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/191\/revisions"}],"wp:featuredmedia":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/digitalbabel.legal\/wp-json\/wp\/v2\/media\/197"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/digitalbabel.legal\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=191"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/digitalbabel.legal\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=191"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/digitalbabel.legal\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=191"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}