{"id":187,"date":"2019-04-11T06:02:53","date_gmt":"2019-04-11T06:02:53","guid":{"rendered":"http:\/\/digitalbabel.legal\/?p=187"},"modified":"2019-07-30T14:38:31","modified_gmt":"2019-07-30T14:38:31","slug":"20-slownie-dwadziescia-cech-prawie-dobrej-umowy","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/digitalbabel.legal\/varia\/20-slownie-dwadziescia-cech-prawie-dobrej-umowy\/","title":{"rendered":"20 (s\u0142ownie: dwadzie\u015bcia) cech \u201cprawie\u201d dobrej umowy\u2026"},"content":{"rendered":"\n<p class=\"has-drop-cap\"><strong>Oto poradnik, jak napisa\u0107 dobr\u0105 umow\u0119. A je\u015bli nie dobr\u0105, to prawie dobr\u0105\u2026 Poradnik jest dzie\u0142em zbiorowym stworzonym technik\u0105 crowd-authoringu przez wielu autor\u00f3w, kt\u00f3rzy woleli pozosta\u0107 anonimowi. Porady zebra\u0142 i opracowa\u0142&nbsp;<\/strong><a href=\"https:\/\/twitter.com\/tomasz_zalewski\" rel=\"noreferrer noopener\" target=\"_blank\"><strong>Tomasz Zalewski<\/strong><\/a><strong>.<\/strong><\/p>\n\n\n\n<p><strong><em>Na wszelki wypadek informuj\u0119, \u017ce poradnik ma intencjonalnie charakter humorystyczny, aczkolwiek nie jest wykluczone, \u017ce par\u0119 zawartych w nim porad mo\u017ce mie\u0107 praktyczny charakter, a by\u0107 mo\u017ce jest nawet ca\u0142kiem rozs\u0105dnych.<\/em><\/strong><\/p>\n\n\n\n<ol><li><strong>Definicje:&nbsp;<\/strong>nie ma dobrej umowy bez definicji. Je\u015bli nie bardzo wiemy, co zdefiniowa\u0107, umie\u015b\u0107my w odr\u0119bnym postanowieniu definicje takich poj\u0119\u0107 jak \u201ekodeks cywilny\u201d albo \u201eustawa o \u015bwiadczeniu us\u0142ug drog\u0105 elektroniczn\u0105\u201d. Mo\u017cna te\u017c zdefiniowa\u0107 takie poj\u0119cia jak \u201cZ\u0142oty: oznacza jednostk\u0119 monetarn\u0105 Rzeczypospolitej Polskiej\u201d albo \u201cDzie\u0144: oznacza okres od godziny 0:00 do godziny 23:59 czasu \u015brodkowoeuropejskiego\u201d. W ostateczno\u015bci, z braku lepszych pomys\u0142\u00f3w, zdefiniujmy takie poj\u0119cia jak \u201cUmowa: oznacza niniejsz\u0105 umow\u0119\u201d oraz \u201cStrony: oznacza strony Umowy\u201d.<\/li><li><strong>Ortografia emocjonalna:&nbsp;<\/strong>dobra umowa oddaje wag\u0119 wydarzenia zwi\u0105zanego z jej zawarciem. Umowa jest bowiem wydarzeniem wa\u017cnym dla wsp\u00f3lnoty stron (\u0142ac. patos). Tak cz\u0119sto jak mo\u017cliwe u\u017cywajmy zatem wielkich liter. S\u0142owa tak wyr\u00f3\u017cnione automatycznie wpisuj\u0105 si\u0119 w logiczny ci\u0105g wa\u017cnych kategorii: Bank, O\u015bwiadczenie, Zamawiaj\u0105cy, Utw\u00f3r, Roboty, Dzie\u0142o\u2026<\/li><li><strong>Precyzyjny j\u0119zyk i terminologia:&nbsp;<\/strong>dobra umowa musi pos\u0142ugiwa\u0107 si\u0119 precyzyjnym j\u0119zykiem i odpowiedni\u0105 terminologi\u0105. Nie mo\u017ce by\u0107 jakichkolwiek w\u0105tpliwo\u015bci co do znaczenia danego postanowienia. Gdy piszemy zatem \u201ew szczeg\u00f3lno\u015bci\u201d dodajmy koniecznie \u201elecz nie wy\u0142\u0105cznie\u201d, aby kto\u015b nie pomy\u015bla\u0142, \u017ce to kompletne wyliczenie. Gdy odwo\u0142ujemy si\u0119 do okre\u015blonych postanowie\u0144 umowy, zawsze dodajmy, \u017ce odwo\u0142ujemy si\u0119 do postanowie\u0144 \u201eniniejszej umowy\u201d\u200a\u2014\u200aw ten spos\u00f3b oddajemy zar\u00f3wno cze\u015b\u0107 prawniczej tradycji jak i unikamy powstawania w\u0105tpliwo\u015bci, \u017ce mo\u017ce chodzi\u0107 o postanowienia jakiej\u015b innej umowy. Koniecznie zast\u0119pujemy te\u017c s\u0142owo \u201cta\u201d s\u0142owem \u201cprzedmiotowa\u201d lub \u201cniniejsza\u201d. Wynosi to tekst umowy na wy\u017cszy poziom lingwistyczny. Z tych samych powod\u00f3w zawsze zapisujemy wszystkie liczby zar\u00f3wno cyframi jak i s\u0142owami\u200a\u2014\u200azar\u00f3wno kwoty jak i wszelkie inne liczby, np. terminy wyra\u017cone w dniach.<\/li><li><strong>I\/lub:&nbsp;<\/strong>gdy chcemy zaznaczy\u0107, \u017ce dane postanowienia stosuje si\u0119, gdy zachodzi zar\u00f3wno jedna z wymienionych mo\u017cliwo\u015bci jak i obie z nich, koniecznie napiszmy \u201ei\/lub\u201d a nie zwyk\u0142e \u201club\u201d\u200a\u2014\u200aw ko\u0144cu wiele lat po uko\u0144czeniu studi\u00f3w prawniczych \u017caden s\u0119dzia ju\u017c na pewno nie pami\u0119ta zasad logiki prawniczej, zgodnie z kt\u00f3r\u0105 \u201elub\u201d to tzw.&nbsp;<a rel=\"noreferrer noopener\" href=\"https:\/\/pl.wikibooks.org\/wiki\/Logika_dla_prawnik%C3%B3w\/Alternatywa\" target=\"_blank\">alternatywa nieroz\u0142\u0105czna<\/a>.<\/li><li><strong>Powt\u00f3rzenia:&nbsp;<\/strong>w dobrej umowie powt\u00f3rze\u0144, zw\u0142aszcza w zakresie regulacji dotycz\u0105cych odpowiedzialno\u015bci drugiej strony, nigdy za wiele. To nie szkodzi, \u017ce w kilku r\u00f3\u017cnych postanowieniach regulujemy t\u0119 sam\u0105 materi\u0119\u200a\u2014\u200ainteres klienta b\u0119dzie lepiej zabezpieczony, je\u015bli wpiszemy w przynajmniej kilku postanowieniach, \u017ce np. druga strona musi do\u0142o\u017cy\u0107 najwy\u017cszej staranno\u015bci.<\/li><li><strong>Obj\u0119to\u015b\u0107:&nbsp;<\/strong>dobra umowa nie mo\u017ce by\u0107 kr\u00f3tka. Zwi\u0119z\u0142o\u015b\u0107 to cecha leniwych prawnik\u00f3w, kt\u00f3rym nie chce si\u0119 dba\u0107 o interes swoich klient\u00f3w. W razie problemu ze stworzeniem odpowiednio d\u0142ugiej umowy, mo\u017cna np. zamiast odwo\u0142ania do regulacji ustawowych wpisa\u0107 je do umowy albo dla ka\u017cdej kary umownej stworzy\u0107 odr\u0119bne postanowienie, niezale\u017cnie reguluj\u0105c spos\u00f3b naliczania i zap\u0142aty ka\u017cdej kary z osobna. Dobrym pomys\u0142em jest tak\u017ce wpisanie obszernych postanowie\u0144 dotycz\u0105cych si\u0142y wy\u017cszej (lepiej u\u017cywa\u0107 jednak terminu&nbsp;<em>force majeure<\/em>) lub np. rozbudowanej klauzuli arbitra\u017cowej. W ostateczno\u015bci dodajmy do umowy stron\u0119 tytu\u0142ow\u0105, na kt\u00f3rej wielkimi literami napiszmy \u201cUmowa pomi\u0119dzy X a Y z dnia Z\u201d i dodajmy logo jednej ze stron lub kancelarii.<\/li><li><strong>Puste strony<\/strong>&nbsp;<strong>i postanowienia:&nbsp;<\/strong>je\u015bli modyfikujemy kiedy\u015b stworzon\u0105 umow\u0119 i musimy usun\u0105\u0107 z niej jakie\u015b zapisy, nie zmieniajmy jej numeracji\u200a\u2014\u200aby\u0142oby to ra\u017c\u0105cym nietaktem wzgl\u0119dem jej tw\u00f3rc\u00f3w. Napiszmy po prostu, \u017ce dane postanowienie zosta\u0142o \u201cintencjonalnie pomini\u0119te\u201d ewentualnie \u201cnie dotyczy\u201d albo \u201cpusty\u201d. Podobnie zr\u00f3bmy z za\u0142\u0105cznikami\u200a\u2014\u200azamiast usun\u0105\u0107 niepotrzebny za\u0142\u0105cznik, zostawmy go w formie pustej kartki z numerem za\u0142\u0105cznika i dopiskiem \u201cpomini\u0119ty\u201d.<\/li><li><strong>Formatowanie<\/strong>: w dobrej umowie wa\u017cna jest tre\u015b\u0107, a nie forma. Nie przywi\u0105zujmy zatem zbytniej uwagi do sp\u00f3jnej numeracji czy automatycznego formatowania poprzez u\u017cycie styl\u00f3w. Tak naprawd\u0119 w wi\u0119kszo\u015bci przypadk\u00f3w wystarczy stosowanie spacji do dobrego sformatowania tekstu umowy. Dodatkow\u0105 zalet\u0105 takiego rozwi\u0105zania jest zniech\u0119cenie drugiej strony do zmieniania przes\u0142anej umowy\u200a\u2014\u200apr\u00f3ba dopisania w niej czegokolwiek ko\u0144czy si\u0119 katastrof\u0105 w formatowaniu tekstu.<\/li><li><strong>Tytu\u0142y postanowie\u0144:&nbsp;<\/strong>w dobrej umowie ka\u017cde postanowienie ma sw\u00f3j tytu\u0142. Tytu\u0142y daj\u0105 si\u0119 \u0142adnie sformatowa\u0107 w spis tre\u015bci i ca\u0142o\u015b\u0107 wygl\u0105da profesjonalnie. No i obj\u0119to\u015b\u0107 ro\u015bnie\u200a\u2014\u200apatrz wy\u017cej.<\/li><li><strong>Za\u0142\u0105czniki:&nbsp;<\/strong>nie ma dobrej umowy bez za\u0142\u0105cznik\u00f3w. Tu jest kilka rozwi\u0105za\u0144\u200a\u2014\u200aidealnym jest przeniesienie do za\u0142\u0105cznik\u00f3w opisu wszystkich \u015bwiadcze\u0144 stron, sam\u0105 umow\u0119 ograniczaj\u0105c do r\u00f3\u017cnych og\u00f3lnych postanowie\u0144 pasuj\u0105cych do ka\u017cdej sytuacji\u200a\u2014\u200aw\u00f3wczas umowa staje si\u0119 w zasadzie uniwersalna, a dodatkow\u0105 zalet\u0105 jest to, \u017ce za\u0142\u0105czniki przygotuje sobie klient. Je\u015bli klient nie da si\u0119 nam\u00f3wi\u0107 na samodzielne przygotowanie za\u0142\u0105cznik\u00f3w, to i tak za\u0142\u0105czniki trzeba przewidzie\u0107\u200a\u2014\u200aw ostateczno\u015bci mog\u0105 by\u0107 nimi r\u00f3\u017cne za\u015bwiadczenia, wypisy z rejestr\u00f3w lub za\u0142\u0105cznik o nazwie \u201cWynagrodzenie\u201d z wpisan\u0105 kwot\u0105 wynagrodzenia umownego.<\/li><li><strong>Zobowi\u0105zania stron:&nbsp;<\/strong>w dobrej umowie nie ma lepszego sposobu na zr\u0119czne opisanie obowi\u0105zk\u00f3w stron jak umieszczenie dw\u00f3ch odr\u0119bnych postanowie\u0144 zatytu\u0142owanych odpowiednio \u201eObowi\u0105zki zleceniodawcy\u201d oraz \u201eObowi\u0105zki zleceniobiorcy\u201d, a nast\u0119pnie sporz\u0105dzenie list wszelkich mo\u017cliwych obowi\u0105zk\u00f3w danej strony, kt\u00f3rych nie powinno by\u0107 mniej ni\u017c kilkana\u015bcie (cho\u0107 i tak trzeba koniecznie poprzedzi\u0107 je zastrze\u017ceniem, \u017ce nie s\u0105 wyczerpuj\u0105ce). Zaawansowani mog\u0105 przygotowa\u0107 dodatkowo listy uprawnie\u0144\u200a\u2014\u200ad\u0142ug\u0105 dla strony, kt\u00f3ra przygotowuje projekt umowy i kr\u00f3tk\u0105 dla strony przeciwnej.<\/li><li><strong>Odpowiedzialno\u015b\u0107:&nbsp;<\/strong>dobra umowa musi regulowa\u0107 odpowiedzialno\u015b\u0107 stron. Zatem nale\u017cy koniecznie wpisa\u0107 postanowienie, z kt\u00f3rego b\u0119dzie wynika\u0142o, \u017ce strony ponosz\u0105 odpowiedzialno\u015b\u0107 za niewykonanie lub nienale\u017cyte wykonanie umowy. Bez takiej wyra\u017anej regulacji nie mo\u017cemy by\u0107 pewni, czy takow\u0105 odpowiedzialno\u015b\u0107 faktycznie ponosz\u0105. Je\u015bli chcemy drug\u0105 stron\u0119 pogn\u0119bi\u0107 i zmusi\u0107 do za\u017cartych negocjacji, wpisujemy, \u017ce tylko jedna strona umowy tak\u0105 odpowiedzialno\u015b\u0107 ponosi.<\/li><li><strong>Ochrona interesu klienta:&nbsp;<\/strong>dobra umowa chroni dobrze interes klienta. W tym celu koniecznie nale\u017cy przewidzie\u0107 wiele zabezpiecze\u0144\u200a\u2014\u200aod kar umownych za op\u00f3\u017anienie w wysoko\u015bci co najmniej 1% warto\u015bci umowy za ka\u017cdy dzie\u0144 po mo\u017cliwo\u015b\u0107 odst\u0105pienia od umowy w ka\u017cdej chwili \u201ez przyczyn le\u017c\u0105cych po stronie kontrahenta\u201d. Kary koniecznie musz\u0105 by\u0107 nielimitowane i zawsze musi by\u0107 mo\u017cliwo\u015b\u0107 dochodzenia odszkodowania na zasadach og\u00f3lnych. Nawet je\u015bli kontrahent nie zaakceptuje takiej umowy, to przynajmniej zmusi go to do prowadzenia d\u0142ugich negocjacji, w czasie kt\u00f3rych ka\u017cda ze stron b\u0119dzie mia\u0142a okazj\u0119 zaprezentowa\u0107 swoje umiej\u0119tno\u015bci w tym zakresie. Wa\u017cne te\u017c, \u017ceby kary by\u0142y naliczane za op\u00f3\u017anienie, a nie za zw\u0142ok\u0119, niezale\u017cnie od sytuacji. Dobr\u0105 praktyk\u0105 jest r\u00f3wnie\u017c, aby liczba kar umownych przekracza\u0142a\u200a\u2014\u200aprzynajmniej o jeden\u200a\u2014\u200aliczb\u0119 postanowie\u0144 w umowie. Pisz\u0105c umow\u0119 kary umowne zastrzegamy tylko na korzy\u015b\u0107 jednej ze stron. Nawet je\u015bli kontrahent nie zaakceptuje takich kar, to przynajmniej zmusi go to do negocjacji\u200a\u2014\u200apatrz wy\u017cej.<\/li><li><strong>Poufno\u015b\u0107:&nbsp;<\/strong>dobra umowa chroni informacje poufne stron. Zapisy te musz\u0105 zajmowa\u0107 przynajmniej jedn\u0105 stron\u0119 (kartk\u0119) umowy i obejmowa\u0107 poufno\u015bci\u0105 wszystko, co zwi\u0105zane jest z zawarciem i wykonaniem umowy z wy\u0142\u0105czeniem tego, co jednak poufne nie jest. W ten spos\u00f3b b\u0119d\u0105 pasowa\u0142y do ka\u017cdej sytuacji i mo\u017cna je swobodnie kopiowa\u0107 pomi\u0119dzy umowami. I oczywi\u015bcie musz\u0105 by\u0107 kary umowne za naruszenie poufno\u015bci\u200a\u2014\u200ajak najwy\u017csze, ale tylko dla jednej ze stron. Druga strona ich zapewne nie zaakceptuje, ale zmusi j\u0105 to do rozpocz\u0119cia negocjacji\u2026<\/li><li><strong>Odwo\u0142anie do kodeksu cywilnego:<\/strong>&nbsp;dobra umowa musi zawiera\u0107 zapis, \u017ce w zakresie nieuregulowanym zastosowanie znajduj\u0105 przepisy kodeksu cywilnego. Wiadomo przecie\u017c, \u017ce bez takiego postanowienia stosujemy tylko przepisy umowy, a umowa nie mo\u017ce regulowa\u0107 wszystkiego. Dobrze jest tak\u017ce doda\u0107 informacj\u0119 o Dzienniku Ustaw, w kt\u00f3rym opublikowany zosta\u0142 kodeks cywilny\u200a\u2014\u200ainaczej s\u0105d rozstrzygaj\u0105cy sp\u00f3r pomi\u0119dzy stronami mo\u017ce nie wiedzie\u0107, o jaki kodeks cywilny chodzi i gdzie go znale\u017a\u0107.<\/li><li><strong>Prawa autorskie:&nbsp;<\/strong>dobra umowa zabezpiecza prawa do utwor\u00f3w, kt\u00f3re powstaj\u0105 w trakcie wykonania umowy. Postanowienie o nabyciu maj\u0105tkowych praw autorskich nale\u017cy zatem wpisa\u0107 do ka\u017cdej umowy, nawet je\u015bli jest nieprawdopodobne, \u017ce rezultatem jej wykonywania b\u0119d\u0105 utwory. Postanowienie powinno by\u0107 jak najd\u0142u\u017csze, a lista p\u00f3l eksploatacji jak najszersza. Poniewa\u017c prawo autorskie to materia skomplikowana, najlepiej skopiowa\u0107 sobie jak\u0105\u015b rozbudowan\u0105 klauzul\u0119 i wstawia\u0107 j\u0105 do ka\u017cdej umowy, jak\u0105 przygotowujemy.<\/li><li><strong>Podatki:&nbsp;<\/strong>dobra umowa musi dobrze chroni\u0107 interesy stron przed nimi nawzajem, ale niekoniecznie przed fiskusem. Doradcy podatkowemu umow\u0119 pokazujemy zatem najwcze\u015bniej na dzie\u0144 przed podpisaniem, a najlepiej po jej podpisaniu lub wcale. I tak nic do niej nie wniesie, a tylko wprowadzi zam\u0119t w uzgodnione porozumienie m\u00f3wi\u0105c co\u015b o VAT, cenach transferowych albo przychodzie z nieodp\u0142atnych \u015bwiadcze\u0144.<\/li><li><strong>RODO:<\/strong> naprawd\u0119 dobra umowa powinna zawiera\u0107 postanowienia dotycz\u0105ce powierzenia przetwarzania danych osobowych. Postanowienia takie warto wpisa\u0107 nawet w\u00f3wczas, je\u015bli w praktyce dane osobowe nie b\u0119d\u0105 powierzane, gdy\u017c ryzyko na\u0142o\u017cenia kary przez UODO jest zbyt du\u017ce, aby mo\u017cna by\u0142o je bagatelizowa\u0107. Zagadnienie danych osobowych jest niestety skomplikowane, zatem nie mo\u017cna zadowoli\u0107 si\u0119 jednym postanowieniem za\u0142atwiaj\u0105cym powierzenie. Najlepiej powinna to by\u0107 umowa w umowie, im bardziej wyczerpuj\u0105co reguluj\u0105ca temat, tym lepiej! Kwestia ta pozwoli nam tak\u017ce wykaza\u0107 si\u0119 w trakcie negocjacji &#8211; poniewa\u017c ryzyko kar jest wielkie, to i w negocjacjach dotycz\u0105cych przetwarzania danych osobowych nie mo\u017cna rezygnowa\u0107 z walki o ka\u017cdy przecinek i kropk\u0119. Je\u015bli po negocjacjach oka\u017ce si\u0119,  \u017ce obj\u0119to\u015b\u0107 postanowienia o powierzeniu przetwarzania danych osobowych przekracza obj\u0119to\u015b\u0107 umowy podstawowej, nie nale\u017cy si\u0119 martwi\u0107 &#8211; patrz powy\u017csze uwagi o ryzyku kar. <\/li><li><strong>Prawo w\u0142a\u015bciwe:&nbsp;<\/strong>dobra umowa musi mie\u0107 zapis o prawie w\u0142a\u015bciwym, nawet je\u015bli zawierana jest i wykonywana w Polsce pomi\u0119dzy Polakami. Umowy pomi\u0119dzy stronami z r\u00f3\u017cnych kraj\u00f3w poddajemy prawu kraju trzeciego, bo tak b\u0119dzie najsprawiedliwiej, cho\u0107 mo\u017ce nie najrozs\u0105dniej. Najlepiej prawu szwajcarskiemu\u200a\u2014\u200aSzwajcaria jest krajem dostatnim i sprawiedliwym, wi\u0119c i spory b\u0119d\u0105 rozstrzygane sprawiedliwie.<\/li><li><strong>Arbitra\u017c:&nbsp;<\/strong>dobra umowa powinna zawiera\u0107 zapis na s\u0105d arbitra\u017cowy, niezale\u017cnie od tego, czego dotyczy i pomi\u0119dzy kim jest zawierana. Je\u015bli stronami umowy s\u0105 obywatele polscy, warto, aby j\u0119zykiem post\u0119powania by\u0142 j\u0119zyk angielski, a sp\u00f3r rozstrzygany wedle norm przewidzianych prawem szwajcarskim. Aby po\u0142\u0105czy\u0107 przyjemne z po\u017cytecznym, warto miejscem arbitra\u017cu uczyni\u0107 Hag\u0119 b\u0105d\u017a Londyn (to dobrze brzmi, kiedy leci si\u0119 na arbitra\u017c do Hagi lub Londynu), a regulamin odpowiednio dostosowa\u0107 do reali\u00f3w polskich poprzez zapewnienie wyboru arbitr\u00f3w wedle regu\u0142 jak naj\u015bci\u015blej koresponduj\u0105cych z zasad\u0105 demokratycznego pa\u0144stwa prawnego stosowan\u0105 dla cel\u00f3w umowy per analogiam, np. mo\u017cna przewidzie\u0107 wyb\u00f3r trzech arbitr\u00f3w i dw\u00f3ch \u0142awnik\u00f3w.<\/li><\/ol>\n\n\n\n<p><strong><em>Je\u015bli uwa\u017casz, \u017ce co\u015b zosta\u0142o pomini\u0119te, napisz komentarz!<\/em><\/strong><\/p>\n\n\n\n<p><em>Artyku\u0142 pierwotnie zosta\u0142 opublikowany 6 maja 2017 r. na <\/em><a rel=\"noreferrer noopener\" aria-label=\"medium.com (otwiera si\u0119 na nowej zak\u0142adce)\" href=\"https:\/\/medium.com\/@tomasz_zalewski\/https-medium-com-tomasz-zalewski-20-cech-prawie-dobrej-umowy-656c20625ef0\" target=\"_blank\"><em>medium.com<\/em><\/a><em>. Obecna wersja jest zaktualizowana.<\/em><\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"<p>Oto poradnik, jak napisa\u0107 dobr\u0105 umow\u0119. A je\u015bli nie dobr\u0105, to prawie dobr\u0105\u2026 Poradnik jest dzie\u0142em zbiorowym stworzonym technik\u0105 crowd-authoringu przez wielu autor\u00f3w, kt\u00f3rzy woleli pozosta\u0107 anonimowi. Porady zebra\u0142 i opracowa\u0142&nbsp;Tomasz Zalewski. Na wszelki wypadek informuj\u0119, \u017ce poradnik ma intencjonalnie charakter humorystyczny, aczkolwiek nie jest wykluczone, \u017ce par\u0119 zawartych w nim porad mo\u017ce mie\u0107 praktyczny [&hellip;]<\/p>\n","protected":false},"author":1,"featured_media":188,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"_jetpack_memberships_contains_paid_content":false,"footnotes":""},"categories":[68],"tags":[123,114,117,116,121,122,120,115,113,119],"jetpack_sharing_enabled":true,"jetpack_featured_media_url":"https:\/\/digitalbabel.legal\/wp-content\/uploads\/2019\/04\/litera.jpg","_links":{"self":[{"href":"https:\/\/digitalbabel.legal\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/187"}],"collection":[{"href":"https:\/\/digitalbabel.legal\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/digitalbabel.legal\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/digitalbabel.legal\/wp-json\/wp\/v2\/users\/1"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/digitalbabel.legal\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=187"}],"version-history":[{"count":-7,"href":"https:\/\/digitalbabel.legal\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/187\/revisions"}],"wp:featuredmedia":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/digitalbabel.legal\/wp-json\/wp\/v2\/media\/188"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/digitalbabel.legal\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=187"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/digitalbabel.legal\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=187"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/digitalbabel.legal\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=187"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}