{"id":128,"date":"2019-02-26T14:46:25","date_gmt":"2019-02-26T14:46:25","guid":{"rendered":"http:\/\/digitalbabel.legal\/?p=128"},"modified":"2019-02-27T14:00:37","modified_gmt":"2019-02-27T14:00:37","slug":"smart-contracts-czym-sa-i-dlaczego-warto-sie-nimi-zainteresowac","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/digitalbabel.legal\/digitalizacja\/smart-contracts-czym-sa-i-dlaczego-warto-sie-nimi-zainteresowac\/","title":{"rendered":"Smart contracts \u2013 czym s\u0105 i dlaczego warto si\u0119 nimi zainteresowa\u0107?"},"content":{"rendered":"\n

Smart contracts,<\/em> czyli \u201einteligentne kontrakty”, to jedno z najbardziej obiecuj\u0105cych zastosowa\u0144 technologii blockchain<\/a>. Wbrew pozorom (i nazwie) smart kontrakt to nie tyle umowa, co samoobs\u0142ugowy mechanizm w formie programu komputerowego do wykonania ca\u0142o\u015bci lub cz\u0119\u015bci zobowi\u0105za\u0144 wynikaj\u0105cych z zawartych um\u00f3w. <\/p>\n\n\n\n

Co to jest smart kontrakt?<\/strong><\/h2>\n\n\n\n

Smart kontrakt to uzgodnione wzajemne zobowi\u0105zania stron zapisane w postaci kodu komputerowego, oparte na za\u0142o\u017ceniu: je\u015bli wyst\u0105pi zdarzenie X, to wykonaj dzia\u0142anie Y.<\/p>\n\n\n\n

\u0141atwo sobie wyobrazi\u0107 korzy\u015bci wynikaj\u0105ce z takiego rozwi\u0105zania. Je\u015bli zawieramy umow\u0119 najmu i wp\u0142acamy kaucj\u0119 wynajmuj\u0105cemu, dobrze by\u0142oby otrzyma\u0107 automatycznie klucze do mieszkania (np. w formie kodu do zamku szyfrowego) od razu po dokonaniu zap\u0142aty, nie czekaj\u0105c na to, a\u017c wynajmuj\u0105cy upewni si\u0119 w swoim banku, \u017ce kaucja zosta\u0142a wp\u0142acona i maj\u0105c jednocze\u015bnie gwarancj\u0119, \u017ce wynajmuj\u0105cy nie mo\u017ce skutecznie przeciwstawi\u0107 si\u0119 wydaniu kluczy, je\u015bli zosta\u0142a dokonana zap\u0142ata.<\/p>\n\n\n\n

Mo\u017cna te\u017c sobie wyobrazi\u0107, \u017ce zostaje zawarty smart kontrakt pomi\u0119dzy dostawc\u0105 energii elektrycznej i w\u0142a\u015bcicielem domu, w ramach kt\u00f3rego w oparciu o pomiary dokonywane przez inteligentny licznik nast\u0119puje automatyczna zap\u0142ata z konta w\u0142a\u015bciciela.<\/p>\n\n\n\n

Jak dzia\u0142a smart kontrakt?<\/strong><\/h2>\n\n\n\n

Smart kontrakt dzia\u0142a w nast\u0119puj\u0105cy spos\u00f3b:<\/p>\n\n\n\n

1) strony najpierw ustalaj\u0105 warunki umowy;<\/p>\n\n\n\n

2) warunki umowy zapisuje si\u0119 w formie kodu komputerowego (je\u015bli wyst\u0105pi X, to Y) \u2013 w tym miejscu powstaje smart kontrakt;<\/p>\n\n\n\n

3) kod zapisuje si\u0119 w bazie danych w technologii blockchain (lub innej opartej na zasadach rozproszonego rejestru \u2013 np. ethereum<\/a>) i od tej chwili nie mo\u017ce by\u0107 on zmieniony (m. in. dzi\u0119ki temu, \u017ce jest on zabezpieczony kryptograficznie);<\/p>\n\n\n\n

4) je\u015bli wyst\u0105pi zdarzenie X, nast\u0119puje realizacja funkcji Y.<\/p>\n\n\n\n

Zdarzenie X mo\u017ce by\u0107 innym wpisem w ramach blockchain (np. zap\u0142ata okre\u015blonej kwoty w kryptowalucie) lub mo\u017ce by\u0107 to np. up\u0142yw terminu. W takich przypadkach wykonanie smart kontraktu nast\u0119puje ca\u0142kowicie automatycznie.<\/p>\n\n\n\n

Je\u015bli jednak zdarzenie “X” wyst\u0119puje poza blockchain, gdy\u017c jest to np. wykonanie us\u0142ugi w \u015bwiecie fizycznym albo wyst\u0105pienie okre\u015blonego zdarzenia fizycznego (np. powodzi), wykonanie smart kontraktu wymaga zaanga\u017cowania osoby trzeciej, tak zwanej “oracle” (pol. wyrocznia), kt\u00f3ry jest odpowiedzialna za wprowadzenie do blockchain wymaganych informacji do realizacji smart kontraktu. Taka strona trzecia mo\u017ce by\u0107 wyznaczona przez strony lub mo\u017ce by\u0107 zaufan\u0105 baz\u0105 danych lub zdecentralizowan\u0105 us\u0142ug\u0105<\/a>, istniej\u0105c\u0105 w ramach blockchain.<\/p>\n\n\n\n

Jak wygl\u0105da smart kontrakt?<\/strong><\/h2>\n\n\n\n

Przyk\u0142ad prostego smart kontraktu<\/a>:<\/p>\n\n\n\n

\"\"\/<\/figure>\n\n\n\n

Kod zawiera po prawej strony komentarze obja\u015bniaj\u0105ce jego dzia\u0142anie. Ten smart kontrakt s\u0142u\u017cy do tworzenia i transferu tzw. token\u00f3w \u2013 umo\u017cliwiaj\u0105cych zakup us\u0142ugi w modelu crowdfundingu lub s\u0142u\u017c\u0105cych do zbierania kapita\u0142u.<\/a><\/p>\n\n\n\n

Jeszcze pro\u015bciej – bo w formie graficznej – przedstawiony jest smart kontrakt w serwisie, kt\u00f3ry umo\u017cliwia tworzenie smart kontrakt\u00f3w przy pomocy edytora graficznego<\/a>; mo\u017cna w nim zobaczy\u0107 np. prost\u0105 umow\u0119 sprzeda\u017cy lub \u017cartobliwy przyk\u0142ad umowy z wr\u00f3\u017ck\u0105 z\u0119buszk\u0105.<\/p>\n\n\n\n

Automatyzacja i bezpiecze\u0144stwo<\/strong><\/h2>\n\n\n\n

Smart kontrakt umo\u017cliwia eliminacj\u0119 szeregu czynno\u015bci zwi\u0105zanych z wykonaniem umowy. Wykonywanie standardowej umowy polega na tym, \u017ce prawa i obowi\u0105zki stron zapisane w umowie musz\u0105 by\u0107 najpierw przeanalizowane przez cz\u0142owieka, kt\u00f3ry nast\u0119pnie w oparciu o wnioski z tej analizy dokonuje dzia\u0142a\u0144 przewidzianych postanowieniami umowy. Tworz\u0105c smart kontrakt, strony zapisuj\u0105 prawa i obowi\u0105zki w ramach kodu komputerowego, kt\u00f3ry jest bezpo\u015brednio wykonywany, poprzez uruchomienie samoistnie wykonywanych poszczeg\u00f3lnych postanowie\u0144 umowy.<\/p>\n\n\n\n

Idea automatyzacji um\u00f3w nie jest nowa, jednak dopiero pojawienie si\u0119 technologii blockchain umo\u017cliwi\u0142o jej rzeczywist\u0105 realizacj\u0119. Technologia blockchain zapewnia smart kontraktom bezpiecze\u0144stwo transakcyjne dzi\u0119ki kryptograficznej i rozproszonej strukturze bazy danych, w kt\u00f3rej s\u0105 one zapisane. Wykorzystanie technologii blockchain sprawia zatem, \u017ce inteligentne umowy staj\u0105 si\u0119 wiarygodne. Ka\u017cda transakcja realizowana za po\u015brednictwem smart kontraktu jest dost\u0119pna przez sie\u0107 powi\u0105zanych ze sob\u0105 blok\u00f3w sk\u0142adaj\u0105cych si\u0119 na jeden rejestr i mo\u017cna w ka\u017cdej chwili zweryfikowa\u0107, czy zosta\u0142a prawid\u0142owa zapisana. Co wi\u0119cej, weryfikacji mo\u017ce dokona\u0107 ka\u017cdy, kto ma dost\u0119p do blockchaina. Ka\u017cda taka osoba mo\u017ce odczyta\u0107 kod smart kontraktu. To wa\u017cna cecha smart kontrakt\u00f3w, odr\u00f3\u017cniaj\u0105ca je od innych form automatycznych skrypt\u00f3w, kt\u00f3re wykonywalne s\u0105 zazwyczaj na infrastrukturze, nad kt\u00f3r\u0105 obie strony umowy nie maj\u0105 takiej samej kontroli. <\/p>\n\n\n\n

Ponadto, poniewa\u017c blockchain uniemo\u017cliwia zmian\u0119 historii transakcji (mo\u017cna tylko dodawa\u0107 nowe zapisy), uzgodnionych warunk\u00f3w smart kontrakt\u00f3w zasadniczo nie mo\u017cna jednostronnie zmieni\u0107, a tym samym zatrzyma\u0107 realizacji takiej umowy.<\/p>\n\n\n\n

Integralno\u015b\u0107 warunk\u00f3w umowy w ramach smart kontraktu jest z jednej strony zalet\u0105, gdy\u017c eliminuje ryzyko niewykonania umowy, ale z drugiej strony sprawia, \u017ce smart kontrakt mo\u017ce nie by\u0107 najlepszym rozwi\u0105zaniem tam, gdzie konieczna jest elastyczno\u015b\u0107 w wykonaniu umowy. Niew\u0105tpliwie jednak smart kontrakt \u015bwietnie sprawdzi si\u0119 wsz\u0119dzie tam, gdzie wa\u017cne jest przede wszystkim zagwarantowanie, \u017ce w ramach realizacji umowy wyst\u0105pi okre\u015blony ci\u0105g zdarze\u0144, kt\u00f3rych nie mo\u017ce powstrzyma\u0107 \u017cadna ze stron.<\/p>\n\n\n\n

Przyk\u0142adowo, smart kontrakt mo\u017ce zast\u0105pi\u0107 umowy powiernicze typu escrow, kt\u00f3re s\u0105 wykorzystywane w transakcjach z partnerami handlowymi, kt\u00f3rych wiarygodno\u015b\u0107 trudno oceni\u0107. Umowy escrow (rachunku powierniczego) polegaj\u0105 one na powierzeniu bankowi roli stra\u017cnika interes\u00f3w ka\u017cdej ze stron transakcji, kt\u00f3ry rozliczy transakcj\u0119 dopiero po spe\u0142nieniu warunk\u00f3w ustalonych pomi\u0119dzy stronami. \u015arodki zdeponowane na rachunku powierniczym mog\u0105 zosta\u0107 uruchomione przez bank dopiero na podstawie np. dokument\u00f3w potwierdzaj\u0105cych przekazanie w\u0142asno\u015bci przedmiotu transakcji. Je\u015bli wszystkie dane w ramach transakcji by\u0142yby zapisane jako smart kontrakt, w\u00f3wczas mo\u017cliwa by\u0142oby automatyczna zap\u0142ata po uaktualnieniu danych w\u0142a\u015bciciela w odpowiednim rejestrze (np. ksi\u0119gach wieczystych), bez konieczno\u015bci anga\u017cowania banku.<\/p>\n\n\n\n

Ograniczenia smart kontrakt\u00f3w<\/strong><\/h2>\n\n\n\n

Automatyzm smart kontrakt\u00f3w, kt\u00f3ry wynika z konieczno\u015bci ich zapisania w j\u0119zyku programowania, sprawia, \u017ce trudno w nich uregulowa\u0107 szereg istotnych kwestii, takich jak np. odpowiedzialno\u015b\u0107 umowna czy przyznanie stronom mo\u017cliwo\u015bci oceny danej sytuacji i podj\u0119cia na tej podstawie odpowiedniej decyzji.<\/p>\n\n\n\n

Umowa najmu typowo zawiera postanowienie, \u017ce najemca nie odpowiada za normalne zu\u017cycie przedmiotu najmu b\u0119d\u0105ce nast\u0119pstwem prawid\u0142owego u\u017cywania, jednak\u017ce opowiada za wszelkie inne szkody w przedmiocie najmu. Trudno sobie wyobrazi\u0107, w jaki spos\u00f3b w ramach kodu komputerowego mo\u017cna by zapisa\u0107 wszelkie mo\u017cliwe sytuacje, kt\u00f3re mog\u0105 wyst\u0105pi\u0107 w ramach oceny czy np. niewielkie rysy na meblach mieszcz\u0105 si\u0119 w ramach normalnego zu\u017cycia. Podobnie trudno sobie wyobrazi\u0107 zapisanie w ramach kodu takich poj\u0119\u0107 jak \u201enale\u017cyta staranno\u015b\u0107\u201d lub \u201edobra wiara\u201d.<\/p>\n\n\n\n

Dlatego te\u017c, moim zdaniem, smart kontrakty nie powinny by\u0107 (przynajmniej obecnie) u\u017cywane w ka\u017cdej sytuacji wymagaj\u0105cej zawarcia umowy. Tam, gdzie relacje umowne s\u0105 z\u0142o\u017cone i gdzie strony powinny mie\u0107 prawo do oceny skutk\u00f3w danej sytuacji, smart kontrakty mog\u0105 by\u0107 wykorzystywane wy\u0142\u0105cznie do realizacji wybranych element\u00f3w umowy.<\/p>\n\n\n\n

Nie wydaje si\u0119 tak\u017ce na obecn\u0105 chwil\u0119 rozs\u0105dne zawieranie um\u00f3w wy\u0142\u0105cznie w formie kodu komputerowego. Je\u015bli powstanie sp\u00f3r pomi\u0119dzy stronami, b\u0119dzie on rozpatrywany przez s\u0105d, kt\u00f3ry nie ma do\u015bwiadczenia w interpretacji um\u00f3w zapisanych w formie kodu i mo\u017ce go zinterpretowa\u0107 odmiennie od woli stron. Co wi\u0119cej, zapewne interpretacji kodu dokonywa\u0107 b\u0119dzie bieg\u0142y, na kt\u00f3rego opinii oprze si\u0119 s\u0105d i to ten bieg\u0142y de facto rozstrzygnie sp\u00f3r. Dlatego te\u017c rozs\u0105dne jest de lege lata<\/em> tworzenie um\u00f3w tradycyjnych r\u00f3wnolegle do smart kontrakt\u00f3w, kt\u00f3re musz\u0105 by\u0107 jednak ze sob\u0105 jednoznacznie powi\u0105zane, tak, by nie by\u0142o w\u0105tpliwo\u015bci, \u017ce stanowi\u0105 ca\u0142o\u015b\u0107.<\/p>\n\n\n\n

Smart kontrakty a konsumenci<\/strong><\/h2>\n\n\n\n

Warto tak\u017ce zwr\u00f3ci\u0107 uwag\u0119, \u017ce smart kontrakty nie mog\u0105 w wielu sytuacjach zast\u0105pi\u0107 \u201ezwyk\u0142ej\u201d umowy z uwagi na regulacje prawa konsumenckiego. Smart kontrakt zapisany wy\u0142\u0105cznie w formie kodu b\u0119dzie w wielu przypadkach niezrozumia\u0142y dla stron umowy \u2013 je\u015bli jedn\u0105 z nich b\u0119dzie konsument, b\u0119dzie musia\u0142 by\u0107 i tak poinformowany w spos\u00f3b jasny i zrozumia\u0142y o tre\u015bci zawieranej umowy (art. 8 ustawy o prawach konsumenta). <\/p>\n\n\n\n

Czy smart kontrakt jest wa\u017cny w \u015bwietle polskiego prawa?<\/strong><\/h2>\n\n\n\n

Poniewa\u017c, jak wskaza\u0142em wy\u017cej, smart kontrakt to nie tyle umowa, co samoobs\u0142ugowy mechanizm do wykonania w ca\u0142o\u015bci lub cz\u0119\u015bci zawartych um\u00f3w, nie wymaga on wprowadzenia specjalnych regulacji prawnych do polskiego prawa. Smart kontrakt b\u0119dzie zatem zazwyczaj elementem postanowie\u0144 umownych lub cz\u0119\u015bci\u0105 wykonania umowy. Poniewa\u017c na gruncie przepis\u00f3w polskiego prawa umowa mo\u017ce zosta\u0107 zawarta przez strony w zasadzie w dowolnej formie (z zastrze\u017ceniem szczeg\u00f3lnych przypadk\u00f3w)  umowa mo\u017ce by\u0107 tak\u017ce zawarta wy\u0142\u0105cznie w formie kodu programistycznego. Jak jednak wskaza\u0142em wy\u017cej, na obecn\u0105 chwil\u0119 nie wydaje si\u0119 takie rozwi\u0105zanie rozs\u0105dne, gdy\u017c rozstrzygni\u0119cie sporu dotycz\u0105cego umowy zapisanej w takiej formie przekracza\u0107 b\u0119dzie “notoryjne” kompetencje s\u0105du, co prowadzi do powstania trudnych do zarz\u0105dzenia ryzyk.<\/p>\n\n\n\n

Kto powinien pisa\u0107 smart kontrakty<\/strong><\/h2>\n\n\n\n

Smart kontrakty wymagaj\u0105 stworzenia kodu mo\u017cliwego do wykonania jako program komputerowy. Nie oznacza to, \u017ce prawnicy staj\u0105 si\u0119 niepotrzebni. Nadal konieczne jest uzgodnienie warunk\u00f3w umowy oraz takie ich zapisanie, aby mog\u0142y by\u0107 one jednoznacznie przeniesione na j\u0119zyk kodu. Prawnicy nadal b\u0119d\u0105 tak\u017ce pomocni w rozstrzyganiu w\u0105tpliwo\u015bci (np. co do wyst\u0119powania potencjalnych b\u0142\u0119d\u00f3w w kodzie) i spor\u00f3w. Niew\u0105tpliwie jednak cho\u0107by podstawowa znajomo\u015b\u0107 zasad programowania b\u0119dzie przydatna dla prawnika.<\/p>\n\n\n\n

Jakie s\u0105 mo\u017cliwe zastosowania smart kontrakt\u00f3w?<\/strong><\/h2>\n\n\n\n

Smart kontrakty wydaj\u0105 si\u0119 oczywistym rozwi\u0105zaniem wsz\u0119dzie tam, gdzie realizowane s\u0105 masowe transakcje, zw\u0142aszcza w\u00f3wczas, gdy warunki ich realizacji s\u0105 zapisane cyfrowo. W sektorze finansowym mog\u0105 to by\u0107 rozliczenia i rozrachunki handlowe lub przetwarzanie \u015bwiadcze\u0144 z tytu\u0142u umowy ubezpieczenia. W sektorze przemys\u0142owym mo\u017ce to by\u0107 realizacja p\u0142atno\u015bci w oparciu o dane o wykonaniu dostaw. Smart kontrakty mog\u0105 te\u017c by\u0107 wykorzystane np. do zapewnienia wyp\u0142acania nale\u017cno\u015bci licencyjnych za ka\u017cde u\u017cycie utworu muzycznego lub audiowizualnego.<\/p>\n\n\n\n

Jednak warto spojrze\u0107 na smart kontrakty szerzej \u2013 mog\u0105 one by\u0107 wykorzystane dla opisania w zasadzie ka\u017cdego procesu biznesowego, kt\u00f3ry jest oparty na danych. Mog\u0105 to by\u0107 zar\u00f3wno proste procesy, takie jak zap\u0142ata po dostawie jak i z\u0142o\u017cone algorytmy pierwsze\u0144stwa sp\u0142aty wierzytelno\u015bci wynikaj\u0105cych z obligacji.<\/p>\n\n\n\n

Cech\u0105 szczeg\u00f3ln\u0105 smart kontrakt\u00f3w jest ich modu\u0142owo\u015b\u0107 \u2013 kod smart kontraktu mo\u017ce by\u0107 wielokrotnie wykorzystywany, poszczeg\u00f3lne smart kontrakty mog\u0105 by\u0107 tak\u017ce zestawiane ze sob\u0105 niczym klocki<\/a>.<\/p>\n\n\n\n

Nadchodz\u0105ca automatyzacja \u015bwiata wok\u00f3\u0142 nas, zwi\u0105zana w szczeg\u00f3lno\u015bci z rozwojem Internetu Rzeczy<\/a> (Internet of Things) zapewne sprawi, \u017ce smart kontrakty stan\u0105 si\u0119 immanentnym elementem naszej rzeczywisto\u015bci. B\u0119d\u0105 one opisywa\u0142y biznesow\u0105 logik\u0119 wszelkich zautomatyzowanych proces\u00f3w, a ich weryfikowalno\u015b\u0107 i pewno\u015b\u0107 zwi\u0105zana z oparciem na technologii blockchain pozwoli na stopniowe stworzenie ca\u0142ego systemu smart kontrakt\u00f3w, eliminuj\u0105c stopniowo potrzeb\u0119 podpisywania tradycyjnych um\u00f3w. Mo\u017cna sobie wyobrazi\u0107, \u017ce system automatyki przemys\u0142owej b\u0119dzie zawiera\u0142 \u201esamodzielnie\u201d umow\u0119 na np. dostaw\u0119 dodatkowej energii po wyczerpaniu wcze\u015bniej zam\u00f3wionych limit\u00f3w. Mo\u017ce doj\u015b\u0107 zatem do realizacji ca\u0142ego szeregu powi\u0105zanych ze sob\u0105 smart kontrakt\u00f3w.<\/p>\n\n\n\n

Uwaga na ryzyka!<\/strong><\/h2>\n\n\n\n

Podaj\u0105c wy\u017cej przyk\u0142ady zastosowa\u0144 smart kontrakt\u00f3w, odwo\u0142ywa\u0142em si\u0119 zar\u00f3wno do reali\u00f3w biznesowych jak i konsumenckich, jednak w najbli\u017cszej przysz\u0142o\u015bci smart kontrakty b\u0119d\u0105 g\u0142\u00f3wnie przynale\u017ca\u0142y do \u015bwiata transakcji biznesowych. Wydaje si\u0119 bowiem, \u017ce transparentno\u015bci smart kontrakt\u00f3w nie da si\u0119 bowiem obecnie w pe\u0142ni pogodzi\u0107 z wymogami dotycz\u0105cymi ochrony prywatno\u015bci i danych osobowych w realiach transakcji z konsumentami. Dotyczy to w szczeg\u00f3lno\u015bci realizacji prawa do zapomnienia<\/a>wprowadzanego przez RODO<\/a> w zestawieniu z brakiem mo\u017cliwo\u015bci edycji i usuwania zapis\u00f3w w ramach blockchain.<\/p>\n\n\n\n

Kolejnym ryzykiem, kt\u00f3re wydaje si\u0119 trudne do pomini\u0119cia, jest to, \u017ce smart kontrakty poprzez automatyzacj\u0119 zmieniaj\u0105 rozk\u0142ad ryzyk biznesowych zwi\u0105zanych ze sporami dotycz\u0105cymi niewykonania umowy. W standardowej umowie strona uwa\u017caj\u0105ca, \u017ce druga nie wykonuje umowy, nie dokona zap\u0142aty za np. towary z wadami i to ewentualnie ta druga strona b\u0119dzie j\u0105 pozywa\u0142a o zap\u0142at\u0119. W smart kontrakcie to strona poszkodowana b\u0119dzie \u017c\u0105da\u0142a zwrotu kwoty automatycznie zap\u0142aconej \u2013  jej zdaniem nies\u0142usznie \u2013 co ca\u0142kowicie zmienia rozk\u0142ad ryzyk biznesowych pomi\u0119dzy stronami, co wynika z automatyzacji wykonania umowy w ramach smart kontraktu. Z kolei rezygnacja z automatyzacji zmniejsza atrakcyjno\u015b\u0107 biznesow\u0105 smart kontrakt\u00f3w.<\/p>\n\n\n\n

Ponadto mo\u017ce si\u0119 zdarzy\u0107, \u017ce smart kontrakt zadzia\u0142a\u0142 w spos\u00f3b przez \u017cadn\u0105 ze stron niezamierzony w wyniku np. b\u0142\u0119du w kodzie komputerowym, co spowodowa\u0142o, \u017ce zosta\u0142a dokonana zap\u0142ata mimo, \u017ce towar nie zosta\u0142 w og\u00f3le dostarczony. W takim przypadku odpowiedzialno\u015b\u0107 ponosi\u0107 mo\u017ce tak\u017ce osoba odpowiedzialna za przygotowanie smart kontraktu. S\u0105 to kwestie, kt\u00f3re do tej pory w og\u00f3le nie wyst\u0119powa\u0142y w praktyce \u2013 osoba przygotowuj\u0105ca umow\u0119 zawsze mo\u017ce si\u0119 zas\u0142oni\u0107 argumentem, \u017ce strony, kt\u00f3re j\u0105 podpisa\u0142y, z\u0142o\u017cy\u0142y o\u015bwiadczenie woli obejmuj\u0105ce jej tre\u015b\u0107 i powinny uwzgl\u0119dni\u0107 ewentualne b\u0142\u0119dy. Przy smart kontraktach umowie towarzyszy kod komputerowy, kt\u00f3ry powinien przek\u0142ada\u0107 na j\u0119zyk programowania postanowienia umowne \u2013 wyst\u0119puje zatem tu ryzyko pope\u0142nienia b\u0142\u0119du przez osob\u0119 pisz\u0105c\u0105 dany smart kontrakt<\/a>.<\/p>\n\n\n\n

Problem mo\u017ce tak\u017ce wyst\u0105pi\u0107, gdy strony wykry\u0142y b\u0142\u0105d w kodzie smart kontraktu ju\u017c po jego uruchomieniu. Zmiana tego kodu wymaga\u0107 b\u0119dzie zgody obu stron, podczas, gdy jedna z nich mo\u017ce nie by\u0107 zainteresowania usuni\u0119ciem luki dla niej korzystnej.<\/p>\n\n\n\n

Podsumowuj\u0105c\u2026<\/strong><\/h2>\n\n\n\n

Smart kontrakty to fascynuj\u0105cy obszar z olbrzymim potencja\u0142em rozwojowym. Dopiero zaczynamy przygod\u0119 z nimi, jednak nieuchronna digitalizacja i automatyzacja \u015bwiata wymusi na nas wdro\u017cenie tej koncepcji. Im wi\u0119cej danych b\u0119dzie w obrocie, im wi\u0119cej element\u00f3w \u015bwiata rzeczywistego b\u0119dzie zapisywanych w postaci danych cyfrowych, tym wi\u0119cej b\u0119dzie zastosowa\u0144 smart kontrakt\u00f3w. Trzeba zatem rozumie\u0107, czym s\u0105 smart kontrakty i potrafi\u0107 trafnie okre\u015bla\u0107 ryzyka prawne i biznesowe z nimi zwi\u0105zane.<\/p>\n\n\n\n

Zapraszam do dyskusji. Je\u015bli co\u015b w artykule wymaga poprawienia, b\u0119d\u0119 wdzi\u0119czny za informacj\u0119.<\/p>\n\n\n\n

Artyku\u0142 zosta\u0142 po raz pierwszy opublikowany w <\/em>serwisie ipwsieci.pl w dniu 30 sierpnia 2017 r.<\/em><\/a><\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

Smart contracts, czyli \u201einteligentne kontrakty”, to jedno z najbardziej obiecuj\u0105cych zastosowa\u0144 technologii blockchain. Wbrew pozorom (i nazwie) smart kontrakt to nie tyle umowa, co samoobs\u0142ugowy mechanizm w formie programu komputerowego do wykonania ca\u0142o\u015bci lub cz\u0119\u015bci zobowi\u0105za\u0144 wynikaj\u0105cych z zawartych um\u00f3w.  Co to jest smart kontrakt? Smart kontrakt to uzgodnione wzajemne zobowi\u0105zania stron zapisane w postaci kodu komputerowego, […]<\/p>\n","protected":false},"author":1,"featured_media":171,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"_jetpack_memberships_contains_paid_content":false,"footnotes":""},"categories":[11,77,84,68],"tags":[88,87,91,90,89,85,86],"jetpack_sharing_enabled":true,"jetpack_featured_media_url":"https:\/\/digitalbabel.legal\/wp-content\/uploads\/2019\/02\/mASZYNA.jpg","_links":{"self":[{"href":"https:\/\/digitalbabel.legal\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/128"}],"collection":[{"href":"https:\/\/digitalbabel.legal\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/digitalbabel.legal\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/digitalbabel.legal\/wp-json\/wp\/v2\/users\/1"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/digitalbabel.legal\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=128"}],"version-history":[{"count":-8,"href":"https:\/\/digitalbabel.legal\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/128\/revisions"}],"wp:featuredmedia":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/digitalbabel.legal\/wp-json\/wp\/v2\/media\/171"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/digitalbabel.legal\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=128"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/digitalbabel.legal\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=128"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/digitalbabel.legal\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=128"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}