Kwestie dotycz\u0105ce wykorzystywania technologii informatycznych w us\u0142ugach prawnych poruszane s\u0105 w ostatnim czasie bardzo cz\u0119sto – g\u0142\u00f3wnie w kontek\u015bcie zastosowania sztucznej inteligencji. O mo\u017cliwo\u015bci wyeliminowania prawnik\u00f3w i zast\u0105pienia ich przez roboty powsta\u0142o wiele publikacji prasowych. Tymczasem stosowanie technologii na potrzeby \u015bwiadczenia us\u0142ug prawnych to temat znacznie szerszy ni\u017c samo wykorzystanie rozwi\u0105za\u0144 opartych na sztucznej inteligencji.<\/p>\n\n\n\n
Cz\u0119\u015b\u0107 druga artyku\u0142u.<\/a><\/p>\n\n\n\n O LegalTech mo\u017cna m\u00f3wi\u0107 od chwili rozpowszechnienia si\u0119 komputer\u00f3w i oprogramowania. S\u0105 to bowiem wszelkie narz\u0119dzia wykorzystywane przez prawnik\u00f3w – zar\u00f3wno te wykorzystywane powszechnie np. edytory tekstu czy e-mail, jak i narz\u0119dzia specjalistyczne np. do zarz\u0105dzania kancelari\u0105 czy te\u017c bazy informacji prawnej.<\/p>\n\n\n\n Rynek narz\u0119dzi LegalTech jest bardzo rozbudowany w Wielkiej Brytanii i Stanach Zjednoczonych \u2013 w innych krajach, w tym w Polsce, oferta jest znacznie skromniejsza. W USA ju\u017c w 1980 r. powsta\u0142a organizacja International Legal Technology Association<\/em> (ILTA), dedykowana temu zagadnieniu. Obecnie zrzesza ona 1440 podmiot\u00f3w (g\u0142\u00f3wnie kancelarii) oraz ponad 20 tys. os\u00f3b.<\/p>\n\n\n\n W Polsce jeszcze kilka lat temu by\u0142o niewiele narz\u0119dzi informatycznych przeznaczonych dla prawnik\u00f3w. Szersza oferta pojawi\u0142a si\u0119 dopiero w latach 2012-2013. Zdecydowana wi\u0119kszo\u015b\u0107 proponowanych narz\u0119dzi to jednak do\u015b\u0107 podobne do siebie programy do zarz\u0105dzania kancelariami prawnymi lub do zarz\u0105dzania procesami windykacji.<\/p>\n\n\n\n Klasyczne narz\u0119dzia LegalTech to technologia wspieraj\u0105ca wykonywanie zawodu prawnika. Ma pomaga\u0107 w codziennej pracy, dzia\u0142aj\u0105c w tle relacji prawnik-klient. Nie chodzi tu zatem o zmian\u0119 sposobu wykonywania doradztwa prawnego, a jedynie jego usprawnienie. Tego typu narz\u0119dzia zawsze by\u0142y ch\u0119tnie wykorzystywane przez prawnik\u00f3w \u2013 przyk\u0142adem mo\u017ce by\u0107 masowe korzystanie z BlackBerry lub ze smartfon\u00f3w. <\/p>\n\n\n\n Zdecydowana wi\u0119kszo\u015b\u0107 prawnik\u00f3w wykorzystuje technologie informatyczne w tradycyjny spos\u00f3b \u2013 e-mail to po prostu wygodniejszy i szybszy spos\u00f3b przesy\u0142ania korespondencji, a oprogramowanie do edycji tekst\u00f3w to wygodny spos\u00f3b redagowania pism. Niezale\u017cnie od stosowanych rozwi\u0105za\u0144 technologicznych oraz ich \u201enowoczesno\u015bci\u201d doradztwo prawne wykonywane jest co do zasady w taki sam spos\u00f3b jak dawniej \u2013 jest doradztwem wykonywanym w spos\u00f3b rzemie\u015blniczy, gdzie najistotniejsza jest praca konkretnego prawnika i jego umiej\u0119tno\u015bci oraz czas po\u015bwi\u0119cony na jej wykonywanie.<\/p>\n\n\n\n Kilkana\u015bcie lat temu zacz\u0119to zauwa\u017ca\u0107, \u017ce technologia pozwala na zmian\u0119 sposobu \u015bwiadczenia doradztwa prawnego. Prze\u0142om w sposobie my\u015blenia o technologiach w kontek\u015bcie us\u0142ug prawnych mo\u017cna przypisa\u0107 Richardowi Susskindowi, kt\u00f3ry w 2008 roku opublikowa\u0142 ksi\u0105\u017ck\u0119 \u201eKoniec \u015bwiata prawnik\u00f3w?\u201d (The End of Lawyers? Rethinking the Nature of Legal Services<\/em><\/a>).<\/p>\n\n\n\n Richard Susskind wskaza\u0142, \u017ce bran\u017ca doradztwa prawnego zmieni si\u0119 w najbli\u017cszej przysz\u0142o\u015bci pod wp\u0142ywem dw\u00f3ch czynnik\u00f3w: komodytyzacji (commoditisation) us\u0142ug prawnych oraz rozwoju technologii informatycznych. W\u015br\u00f3d technologii, kt\u00f3re mia\u0142y oddzia\u0142ywa\u0107 na bran\u017c\u0119 prawn\u0105, Susskind wymieni\u0142 m.in.:<\/p>\n\n\n\n Nale\u017cy podkre\u015bli\u0107, \u017ce te przewidywania powsta\u0142y w roku 2008, oraz \u017ce Susskind nie uwzgl\u0119dni\u0142 gwa\u0142townego rozwoju narz\u0119dzi okre\u015blanych mianem sztucznej inteligencji.<\/p>\n\n\n\n Z perspektywy roku 2018 jasno wida\u0107, \u017ce cz\u0119\u015b\u0107 z powy\u017cszych technologii ju\u017c jest obecna na rynku i zaczyna kszta\u0142towa\u0107 nie tylko spos\u00f3b \u015bwiadczenia us\u0142ug prawnych ale tak\u017ce rynek tych us\u0142ug.<\/p>\n\n\n\n Pojawi\u0142y si\u0119 tak\u017ce zmiany na rynku, kt\u00f3re w naturalny spos\u00f3b sprzyjaj\u0105 szerszemu wykorzystaniu technologii. Coraz wi\u0119cej firm tworzy w\u0142asne dzia\u0142y prawne, kt\u00f3re oceniane s\u0105 pod k\u0105tem efektywno\u015bci i szybko\u015bci dzia\u0142ania. Technologia otwiera tak\u017ce rynek konsumencki na us\u0142ugi prawne. Przyk\u0142adowo platformy \u0142\u0105cz\u0105ce online prawnik\u00f3w z klientami zacz\u0119\u0142y ju\u017c realnie kszta\u0142towa\u0107 rynek doradztwa prawnego dla konsument\u00f3w, umo\u017cliwiaj\u0105c wielu kancelariom wyj\u015bcie poza lokalne terytorium ich dzia\u0142ania. Konsumenci zaczynaj\u0105 si\u0119 tak\u017ce przyzwyczaja\u0107 do dost\u0119pno\u015bci wiedzy o prawie, a tak\u017ce do rozwi\u0105za\u0144 opartych na automatyzacji i dost\u0119pie online.<\/p>\n\n\n\n Do niedawna nie by\u0142o narz\u0119dzi lub technologii, kt\u00f3re realnie zmienia\u0142yby spos\u00f3b, w jaki pracuj\u0105 kancelarie prawne. Tak, jak wy\u017cej wspomnia\u0142em, zmian\u0105 tak\u0105 nie by\u0142o wprowadzenie komputer\u00f3w, edytor\u00f3w tekstu czy komunikacji elektronicznej. Te narz\u0119dzia jedynie usprawni\u0142y i przyspieszy\u0142y wci\u0105\u017c tradycyjnie wykonywane us\u0142ugi.<\/p>\n\n\n\n Obecnie na rynku pojawiaj\u0105 si\u0119 narz\u0119dzia, kt\u00f3re mog\u0105 realnie zmieni\u0107 spos\u00f3b wykonywania pracy przez prawnik\u00f3w. Mo\u017cna do nich zaliczy\u0107 przyk\u0142adowo oprogramowanie do automatyzacji us\u0142ug prawniczych lub ich element\u00f3w (np. do tworzenia um\u00f3w, raport\u00f3w, pism) lub oprogramowanie do analizy j\u0119zyka naturalnego, pozwalaj\u0105ce na szybk\u0105 analiz\u0119 zbioru wielu dokument\u00f3w oraz wyci\u0105ganie na tej podstawie wniosk\u00f3w. Na horyzoncie pojawi\u0142y si\u0119 tak\u017ce koncepcje i narz\u0119dzia zmierzaj\u0105ce do automatyzacji etapu wykonywania um\u00f3w w postaci tzw. smart kontrakt\u00f3w.<\/p>\n\n\n\n Przyk\u0142ad\u00f3w takich narz\u0119dzi jest wiele. Cz\u0119sto znajduj\u0105 si\u0119 one na wczesnym etapie rozwoju, jednak wcze\u015bniej czy p\u00f3\u017aniej zaczn\u0105 by\u0107 wykorzystywane na szersz\u0105 skal\u0119. Co wi\u0119cej, o ile w przesz\u0142o\u015bci rozwojem technologii przeznaczonych dla prawnik\u00f3w zajmowa\u0142a si\u0119 do\u015b\u0107 w\u0105ska grupa firm informatycznych, obecnie takich firm jest coraz wi\u0119cej. \u015awiadczy o tym tak\u017ce liczba startup\u00f3w zajmuj\u0105cych si\u0119 t\u0105 problematyk\u0105. AngelList<\/a> \u2013 znany katalog startup\u00f3w technologicznych \u2013 w 2014 roku odnotowa\u0142 412 startup\u00f3w okre\u015blaj\u0105cych siebie jako zajmuj\u0105cych si\u0119 LegalTech. W 2016 roku takich podmiot\u00f3w by\u0142o ju\u017c 1094, a w kwietniu 2018 roku jest ich 1851.<\/p>\n\n\n\n Ro\u015bnie tak\u017ce zainteresowanie inwestor\u00f3w przedsi\u0119wzi\u0119ciami zajmuj\u0105cymi si\u0119 tematyk\u0105 LegalTech. Inwestycji takich odnotowuje si\u0119 coraz wi\u0119cej i zwi\u0119ksza si\u0119 te\u017c ich skala. W konsekwencji coraz wi\u0119kszych nak\u0142ad\u00f3w na rozw\u00f3j technologii przeznaczonych dla bran\u017cy us\u0142ug prawnych nale\u017cy oczekiwa\u0107 w najbli\u017cszym czasie konkretnych rezultat\u00f3w.<\/p>\n\n\n\n Ka\u017cda zasadnicza zmiana wymaga jednak zwykle bod\u017aca zewn\u0119trznego – dla prawnik\u00f3w takim bod\u017acem mo\u017ce by\u0107 albo zmiana oczekiwa\u0144 klient\u00f3w albo pojawienie si\u0119 konkurencji. A szersze zastosowanie technologii informatycznych do \u015bwiadczenia us\u0142ug prawnych i mo\u017cliwo\u015b\u0107 cho\u0107by cz\u0119\u015bciowej ich automatyzacji zosta\u0142y szybko dostrze\u017cone na rynku. Wystarczy spojrze\u0107 obecnie na ofert\u0119 rynkow\u0105 us\u0142ug w zakresie dostosowania przedsi\u0119biorstw do wymog\u00f3w RODO, kt\u00f3ra ju\u017c teraz w sporej cz\u0119\u015bci \u015bwiadczona jest nie przez same kancelarie prawne, lecz tak\u017ce przez firmy doradcze oraz przez firmy informatyczne.<\/p>\n\n\n\n W krajach anglosaskich na trwale na rynku us\u0142ug prawnych zadomowi\u0142y si\u0119 ju\u017c podmioty okre\u015blane jako alternatywni dostawcy us\u0142ug prawnych. Firmy te oferuj\u0105 zazwyczaj us\u0142ugi w formie produkt\u00f3w o sta\u0142ych cenach, kt\u00f3rych sprzeda\u017c jest rozdzielona od ich \u015bwiadczenia. Przyk\u0142adowo produktem mo\u017ce by\u0107 analiza typu due diligence w ramach transakcji, kt\u00f3ra wykonywana jest przy du\u017cym wsparciu technologii informatycznych. Technologia jest kluczem do rozwoju tego typu oferty, gdy\u017c pozwala ona m.in. na precyzyjne okre\u015blenie rzeczywistych koszt\u00f3w us\u0142ug prawnych, a tak\u017ce na tworzenie \u201eprodukt\u00f3w\u201d prawniczych, cz\u0119\u015bciowo samoobs\u0142ugowych, kt\u00f3re mog\u0105 sprzedawa\u0107 wyspecjalizowani sprzedawcy.<\/p>\n\n\n\n Druga cz\u0119\u015b\u0107 artyku\u0142u<\/a>.<\/p>\n\n\n\n Zapraszam na spotkania, jakie mam przyjemno\u015b\u0107 organizowa\u0107 w ramach Fundacji LegalTech Polska<\/a>. Omawiamy na nich tematy zwi\u0105zane z wykorzystaniem nowych technologii w us\u0142ugach prawnych, jak i kwestie prawne dotycz\u0105ce coraz szerszego stosowania technologii w r\u00f3\u017cnych dziedzinach \u017cycia. Informacje o dotychczasowych spotkaniach wraz z prezentowanymi na nich materia\u0142ami mo\u017cna znale\u017a\u0107\u00a0tutaj<\/a>.<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":" Kwestie dotycz\u0105ce wykorzystywania technologii informatycznych w us\u0142ugach prawnych poruszane s\u0105 w ostatnim czasie bardzo cz\u0119sto – g\u0142\u00f3wnie w kontek\u015bcie zastosowania sztucznej inteligencji. O mo\u017cliwo\u015bci wyeliminowania prawnik\u00f3w i zast\u0105pienia ich przez roboty powsta\u0142o wiele publikacji prasowych. Tymczasem stosowanie technologii na potrzeby \u015bwiadczenia us\u0142ug prawnych to temat znacznie szerszy ni\u017c samo wykorzystanie rozwi\u0105za\u0144 opartych na sztucznej inteligencji. […]<\/p>\n","protected":false},"author":1,"featured_media":153,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"_jetpack_memberships_contains_paid_content":false,"footnotes":""},"categories":[11,77,68],"tags":[80,78,79,82,81],"jetpack_sharing_enabled":true,"jetpack_featured_media_url":"https:\/\/digitalbabel.legal\/wp-content\/uploads\/2019\/02\/zegar1.jpg","_links":{"self":[{"href":"https:\/\/digitalbabel.legal\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/124"}],"collection":[{"href":"https:\/\/digitalbabel.legal\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/digitalbabel.legal\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/digitalbabel.legal\/wp-json\/wp\/v2\/users\/1"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/digitalbabel.legal\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=124"}],"version-history":[{"count":-7,"href":"https:\/\/digitalbabel.legal\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/124\/revisions"}],"wp:featuredmedia":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/digitalbabel.legal\/wp-json\/wp\/v2\/media\/153"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/digitalbabel.legal\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=124"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/digitalbabel.legal\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=124"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/digitalbabel.legal\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=124"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}USA i Wielka Brytania vs reszta \u015bwiata<\/strong><\/h2>\n\n\n\n
Przyk\u0142ady produkt\u00f3w i us\u0142ug z zakresu LegalTech<\/strong><\/h2>\n\n\n\n
Po co nam LegalTech<\/strong><\/h2>\n\n\n\n
Prze\u0142om w sposobie my\u015blenia<\/strong><\/h2>\n\n\n\n
Zmiany na rynku sprzyjaj\u0105 szerszemu wykorzystaniu technologii<\/strong><\/h2>\n\n\n\n
Wkraczaj\u0105 nowe narz\u0119dzia<\/strong><\/h2>\n\n\n\n
Oczekiwania klient\u00f3w bod\u017acem do rozwoju<\/strong><\/h2>\n\n\n\n
\n\n\n\n